Borracheira

Francisco Ant. Vidal
Francisco Ant. Vidal LINGUA PROLETARIA

BARBANZA

09 jun 2013 . Actualizado a las 07:00 h.

Ninguén esquece o primeiro bico nin a primeira borracheira, á fin, empezan por lembrarse con vergoña e acaban por recordarse con tenrura. Son froito da inexperiencia pero asemade das gañas de probar eses froitos acoutados ós que axiña lle collemos o gustiño.

Hai moitas borracheiras, a maioría delas sen razón de tal. Borracheiras sen xustificación, noxentas e violentas, motivadas por algún tipo de descontrol. Pero tamén as hai simpáticas como a daquel cura que parado por Tráfico xustificaba o alto índice de alcohol en que ten que atender a moitas parroquias (algo que, ó parecer, non será desculpa para os curas venezolanos); e outras que non teñen nada, que só acaban con moito frío, sono e vergoña resacosa. Pero de todas, a peor de todas, sen dúbida é esa da moda dos tampóns, que non nace co sabor gustoso do licor, senón do afán de inconsciencia.

Do viño dicía Séneca que lava as inquedanzas, enxauga a alma e cura a tristeza. Non sempre, diría eu. Pero de todas as borracheiras que coñezo, tal vez, a máis xustificada, a pesar de estar envolta nunha aura de insolidariedade, sexa a que toma o tío John, de As uvas da ira, cando a desesperación e a falta de perspectiva lle leva a gastar as poucas aforras que ten en alcohol para evadirse. Unha borracheira que moi poucos xustifican, pero todos entenden. Cando o beber se converte nunha necesidade da alma, que dicía Séneca.

Foi aquela durante a grande depresión americana, cando a estrada que cruza os estados americanos de leste a oeste amosaba en bermas e beirarrúas as desgrazas da crise, emigrantes que abandonan o pouco que lles queda, para procurar un traballo de recolector de laranxas ou do que fose en California, un simple choio que lles permita chegar á noite e cear, un traballo de ínfima calidade e ínfima compensación económica pero polo que deixan atrás casa e facenda. A miseria esténdese ó largo da novela con múltiples formas e signos, amosando familias enteiras a pelexar en improvisados campamentos de miseria e desnutrición polas sobras dos que teñen algo que levar á boca, roubándose entre eles, e incluso matando por unha pataca cocida. Falouse sempre dos ricos que por mor da crise do 29 se tiraban desde as fiestras dalgún hotel, pero Steinbeck fálanos da desesperación e da degradación do ser humano, así como da loita pola vida e da esperanza dos que non teñen nin fiestra para tirarse dela.

Hai unha pasaxe na novela, en que o tío John xustifica que un home só peca cando é consciente de que pecou. Pero despois desta reflexión tamén confesa a súa falta de solidariedade, de ter un diñeiro agochado, sen compartir, a pesar da necesidade que padecen, porque sabía que nalgún momento ía necesitalo para emborracharse só, para calmar a dor das súas entrañas. Logo, sabe que pecou, nese sentido do pecado que el mesmo define como recoñecemento do mal, pero ó mesmo tempo, aínda que os nenos se burlan e arremedan a borracheira do tío, aínda que el é consciente do mal que fixo, os maiores da familia non llo recriminan, tal vez porque tamén eles necesitarían tomar unha curda que os liberase por un intre dos problemas con que aquela crise se ceba sobre os máis indefensos, e dos malos pensamentos.