Estou exercendo de avó en Alpedrete, un pobo da serra de Madrid, que entre outros veciños coñecidos ten a familia Rabal Balaguer. A Paco fixéronlle un busto en bronce na praza onde está a casa da cultura, e representárono no personaxe que interpretou en Los santos inocentes, coa boina calada ata as orellas e, no ombro, a milana bonita. Coñecino en Compostela, no ano 1984, e oíno recitar algúns poemas festivos da súa autoría, que nos fixeron rir a todos; el o primeiro. A Asunción Balaguer, a viúva, véxoa na pescadería e falamos de Paco e de Ferrol, onde rodou a última película.
Vin o xoves, así que o mércores estiven en Ferrol con varios amigos e, pola tarde, cando me dispuña a coller o coche no aparcamento da praza de Armas, empezaba un recital de Guillerme Ferrández, Karlotti, Marcos Lorenzo e Víctor M. Díez na celebración da VI Semana da Poesía Salvaxe, e quedei a velos. Leron poemas propios e de Ezra Pound, Walter Whitman, Brecht, Bukowski, Novoneira...
Dalgúns fixeron unha lectura coral, a catro voces, e oíndoos evoquei os anos setenta, cando na miña casa nos xuntabamos varios amigos para escoitar a Olga Manzano e Manuel Picón en Fulgor y muerte de Joaquín Murrieta, a cantata de Pablo Neruda; a Rafael Amor en No me llames extranjero, Elegía a un tirano e Niña negra; a Pi de la Serra en Si los hijos de puta volasen no veríamos el sol e El burro y el águila real; a dous rapsodas arxentinos, home e muller, verdadeiramente extraordinarios, dicindo os versos de César Vallejo á España republicana, que ía perder a guerra; e El general Franco en los Infiernos, de Neruda. Todo eso me veu á memoria, sentado nun banco de pedra da praza de Armas e, como hai coarenta anos, un calafrío me percorreu o espiñazo. Despois, de volta á Coruña, seguín matinando na poesía e nos amigos poetas que tiven e teño, e recordei unha anécdota de Salvador García-Bodaño, tamén dos anos setenta.
Bodaño vivía en Santiago, e os fins de semana ía coa muller e os catro fillos, aínda pequenos, a unha casiña que tiñan nos arredores da cidade. No camiño sempre lles saía un can malísimo que se lles botaba ao coche, ladrando e regañando os dentes, e perseguíaos un bo cacho. Os nenos, medoñentos, advertíano: «¡Corre papá, que aí ven o can!» E Bodaño xuraba e maldicía o can, mentres pisaba o acelerador e se esforzaba por non perder o control do coche.
Un día que ía de copiloto cun amigo tiveron que pasar por aquel lugar defendido polo can, e advertiuno: «¡Ollo, que aí sae sempre un can moi malo!» O amigo respondeulle: «Deixao vir». E cando apareceu o can, moderou a marcha, deixou que se achegara ao coche, abriu a porta de súpeto e bateulle con ela nos dentes. O can liscou laiándose. Bodaño aprendeu a lección e dispúxose a repetila ante a muller e os fillos. E o domingo, cando os nenos empezaron a berrar: «¡Corre papá, que aí ven o can», Bodaño surriu e dixo moi tranquilo: «Déixao vir». Moderou a marcha, agardou a que o can se achegase ao coche, e de súpeto abriu a porta. Pero Bodaño, sempre poeta, non caeu na conta de que o seu coche era un seat 600, e no 600 as portas abrían ao revés; así que o can se colou dentro. O mellor foi que en décimas de segundo el, a muller e os catro fillos saíron do coche, que pasou a ser propiedade do can, ata que un paisano veu escorrentalo.
Gústame recordalo agora, cando hai 40 anos que deixou de fabricarse o seat 600.
siro@siroartista.com