Disminuye el número de niñas diagnosticadas como superdotadas

mar gil OURENSE / LA VOZ

OURENSE

MIGUEL VILLAR

Los expertos, preocupados por una tendencia también activa en Ourense

17 ene 2015 . Actualizado a las 05:30 h.

La disminución progresiva del número de niñas de altas capacidades entre el alumnado ourensano en los últimos tres lustros preocupa a los técnicos de la Consellería de Educación, que consideran una asignatura pendiente romper una dinámica que no es exclusiva de Ourense pero que se manifiesta claramente en nuestra provincia.

Ramona Gómez, especialista del equipo de orientación específica de altas capacidades de la Consellería en Ourense, es una de las ponentes que participa en la primera edición de las jornadas de altas capacidades, que organiza la asociación Anaco en el centro cultural Marcos Valcárcel.

Para Gómez, lo que está sucediendo con las niñas superdotadas «é terrible, preocúpame moito. É unha asignatura pendente para todos, para min a primeira, para o sistema educativo e para a sociedade: por que se detectan tan poucas nenas de altas capacidades?».

Cuando el equipo de orientación específica empezó a trabajar en Ourense, a finales de los 90, la proporción hombres-mujeres podía rondar el 55-45, apunta Gómez: «Agora as nenas que se detectan son pouquísimas, un 15 ou, esaxerando, un 20%».

Razones sociales y educativas

La explicación, expone, es, «fundamentalmente, social e educativa, non cognitiva, o amoldamento a patróns sociais, igual que utilizamos linguaxe sexista sen darnos conta, por exemplo. Estámolas encarrilando, meténdoas nun corsé e, claro, son nenas, e non é fácil soltalo. Condicionámolas a mimetizarse coas súas iguais e ese condicionamento, dalgunha maneira, está impedindo a detección. Dende o 99 a hoxe cada vez me propoñen menos nenas para avaliar; agora é alarmante».

El papel de la familia, apunta, también incide en esa línea: «Coas nenas hai outra cousa curiosa. Ao mellor, cando un centro ten a iniciativa de valorar algunha nena, son máis as familias que non queren que se valore; cos nenos ocorre menos. Non sei se é menos interese por que destaque... eu diría máis medo, talvez non consciente».

En la provincia de Ourense cursan estudios en la actualidad unos 120 alumnos de altas capacidades, 78 de ellos integrados en el programa Aulas de traballo en seis centros educativos públicos y privados. Desde 1998, cuando se puso en marcha un equipo técnico específico, fueron valorados como superdotados 300 estudiantes.

El programa Aulas de traballo empezó a funcionar en el instituto de O Couto en el 2010; luego se sumaron Maristas, el colegio O Couto, el Miraflores, el de Seixalbo y, este curso, el Ben-Cho-Shey, de Pereiro, y el Condesa de Fenosa, de O Barco.

«Con este programa -explica Ramona Gómez- unha parte importante do traballo faise en horario lectivo e iso é un revulsivo para os centros. Para min, estas Aulas de traballo son a mellor opción; eu non son moi partidaria do salto de curso senón do enriquecemento e dos agrupamentos. As Aulas non son medidas segregadoras porque, como moito, os alumnos saen da clase 3 horas á semana; non se despegan nin do grupo nin dos seus iguais de altas capacidades. Quizais é máis custoso economicamente e, por suposto, organizativamente. A aceleración -saltar de curso- é moi fácil e hai quen di que é a mellor medida pero a min paréceme moito risco para pouco beneficio».

La sobredotación, explica, es algo complejo, no se limita a tener un coeficiente intelectual por encima de 130: «Un neno nunca é un número nin o número representa a totalidade do neno. É importante detectar a estes nenos e ser moi prudentes nas valoracións porque un falso positivo é un problema para o neno e a familia; non se pode dicir que un neno é superdotado simplemente pasándolle un test».

En los centros de la provincia estudian 120 alumnos de altas capacidades