Los padres de alumnos autistas piden una mayor especialización docente

mar gil OURENSE / LA VOZ

OURENSE

miguel villar

Más de 40 ourensanos se beneficiarán de un convenio para formar al profesorado

31 ene 2017 . Actualizado a las 05:00 h.

La especialización de los docentes y una atención coordinada en todo el ámbito escolar son dos de las necesidades más acuciantes en la asistencia educativa a los alumnos con Trastorno del Espectro del Autismo (TEA), según la asociación de familiares Trascos.

Un total de 41 jóvenes ourensanos, escolarizados en centros tradicionales, se beneficiarán de un convenio para mejorar la formación del profesorado recientemente firmado entre la Federación Autismo Galicia y la Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria.

Formar a los docentes y mejorar el conocimiento y la sensibilización de los demás agentes educativos son dos de las pautas básicas de ese proyecto. Los profesionales de la Federación de Autismo asesorarán a los profesores y a las familias, siempre bajo la supervisión de los centros, sobre las metodologías más adecuadas con cada alumno.

El presidente de la asociación Trascos, Manuel Ojea, desgrana la variedad de situaciones de estos estudiantes en la provincia: «O máis común é que asistan a un centro ordinario e tamén a unha aula ordinaria ademais de, nalgúns casos, unha adaptación curricular, pero tamén hai alumnos cun nivel máis alto do trastorno que reciben escolarización nunha aula específica dentro dun centro ordinario; trátase de unidades que poden ter un número de horas ilimitadas de apoio».

Para los estudiantes que tienen más dificultades de integración pero que no están en centros especiales sino que cursan estudios en colegios tradicionales, «actualmente esta é unha das opcións máis relevantes, por iso en moitos centros educativos hai estas unidades, que son substitutivas dos centros especiais. É -apunta- como levar o centro específico ao ambiente ordinario, con profesorado de apoio e actividades».

Las características propias del trastorno autista a nivel cognitivo, psicológico y social hacen que estos niños perciban la realidad de una manera diferente, afectando a su autonomía y a las habilidades de la vida diaria y social, incluidas las de aprendizaje.

Evitar la parcelación

«O maior problema está na formación dos docentes, incluso nos docentes especializados de apoio -recalca Ojea-. Vanse considerando parcelas de ensino especializadas, pero nestes casos é necesaria unha intervención de conxunto; non se pode limitar a unha simple aula na que estea o neno ou a unhas materias coas que se relaciona porque o neno vai avanzar de curso, vai cambiar de profesor e hai uns espazos de lecer dos que todos participamos».

En consecuencia, concluye, «é necesaria unha visión de conxunto e unha formación integral de todas as persoas implicadas co alumno para poder dar unha resposta sistémica».

Este problema, añade, se plantea también en los casos de alumnos con otras necesidades especiales, pero en el trastorno de autismo se agudiza porque «moitas veces é algo imperceptible. A efectos legais, de modalidades de educación e a efectos de garantir a inclusión dos estudantes, está máis ou menos conseguido; o problema é a nivel social e socioeducativo».

«A inclusión -detalla- vaise parcelando alí onde vai tocando e, incluso aí, a formación é difícil. Tivemos un congreso na Universidade para profesionais que titorizan a escolares con autismo e descoñecían, por exemplo, a maneira que estes nenos ven a información. Un persoal de apoio sabe un pouco de todas as síndromes, pero non está especializado de maneira concreta en ningunha. Necesítase esa formación especializada».

La segunda vía

Fundamental es, para los padres, lo que Ojea llama segunda vía: «Este tipo de apoio non se pode limitar aí porque o neno está nun centro onde se actúa en moitos momentos de maneira común. Se se fai un labor especializado na aula pero, cando se produce un cambio, volvemos empezar, estamos empezando sempre. É importante que haxa labor global, sistémico, e que as familias poidan ter un nivel de colaboración extensa. Non é o mesmo dar unhas actividades para realizar na casa a un alumno que a outro co que hai que establecer unhas pautas de colaboración e ver a metodoloxía e a forma de avanzar nas tarefas escolares».

La experiencia frustrada de los centros preferentes de actuación

Un niño con trastorno autista en un grado bajo puede ser escolarizado en cualquier centro, exponen desde la asociación Trascos, pero los casos más graves precisan profesionales y servicios específicos que hoy se ofrecen en los centros especializados: médicos, rehabilitadores, fisioterapeutas... «Se suprimimos estes centros específicos -argumenta Ojea-, habería que poñer en marcha o que no seu momento eran centros preferentes de actuación, que logo quedou en nada».

Se trata de una organización de colegios con cierta especialización en la acogida y atención a niños con diferentes problemas. Así, explica el presidente de Trascos, en Mariñamansa hubo un cierto intento de concentrar a los alumnos con problemas de audición y en el colegio Mestre Vide, a los autistas, «pero logo foi quedando en nada. Estivo recollido na normativa educativa, pero funcionou parcialmente».

Desde luego, admite, «non se van levar rehabilitadores e fisioterapeutas a cada centro onde haxa un neno así, pero podería haber un centro preferente para determinado tipo de alumnado».

Un protocolo para el diagnóstico y la intervención

Desde marzo de 2016 el sistema educativo gallego dispone de un protocolo para el alumnado con TEA. Es útil, indican desde la asociación de familiares Trascos, porque aborda toda la franja de acción, desde el diagnóstico a la intervención. «Estas medidas son útiles porque dan unha visión de conxunto e as familias temos garantías legais. Hoxe a ninguén se lle ocorre que alguén vaia portestar por ter un alumno con TEA nunha aula normal».