A vida salvaxe

Aínda que teñan un aspecto narrativo, o certo é que os poemas non se asemellan aos relatos ou aos contos. Estes falan de batallas de diferentes clases que terminan cun final feliz ou infeliz. Nos relatos todo flúe cara unha escena final, coma un río cara a desembocadura no mar, onde coñeceremos o seu desenlace e cómo é este. Indiferentes a cal sexa o seu remate e o carácter deste, os poemas, en cambio, atravesan os campos das batallas para socorrer aos feridos, e de paso escoitar en silencio os delirantes discursos dos vencedores ou os espantosos lamentos dos vencidos. En xeral, os poemas xeran unha certa clase de paz, de tranquilidade e sosego, non facilmente descritíbel.

Tal é así o resumo do que un amigo nos explicou nun seminario sobre lingua e literatura. E acordeime desa exposición logo de reler A vida salvaxe, o libro de poemas co que Gonzalo Hermo (Taragoña, 1987) gañou o décimo sexto Premio de Poesía Afundación no 2018, co cal o rianxeiro se consolida coma unha das máis destacadas figuras da nova poesía galega e que vén a coroar a súa extraordinaria traxectoria, que comezou con Crac (2011) e continuou con Celebración (2014), obras polas que ten recibido os premios da Crítica Galega no 2014 e o Nacional de Literatura na modalidade de poesía nova Miguel Hernández no 2015. O poeta taragoñés é, ademais, membro fundador da editora, librería e espazo de creación Chan de Pólvora, con sede na rúa San Pedro de Santiago.

«Quen oe o vento asubiar ao lonxe, recorda/recorda» dis ti, tocaio, no teu libro, e vou e lémbrome de ti mentres estou deitado na herba escoitando como latexa o río Coroño no seu leito de seixos, e despois penso naquelas noites de estío na carballeira de Sabuceda cando estirabamos a escuridade coma unha manta sobre nós. As noites na montaña son coma penetrar nese bosque que é a túa Vida salvaxe, un territorio inefable no que se dorme a carón do que linda cun algo que non se sabe dicir. Tocaio! Sabes que na nosa aldea eramos dos que andaban por entre as viñas e de cheirar a cal e a sulfate? E que tamén sabíamos cando os cans que ouveaban nos cubertos o facían por temor das tormentas ou para anunciar a morte de algún ou algunha veciña?

«Entro de novo no poema coma un lobo na noite... só o corazón do lobo comprende a noite». Mais nós nunca fomos coma lobos nun monte de ovellas, senón máis ben tímidos pastores de rabaños famentos. Nós nunca renunciamos ao cheiro da aldea, nin deixamos de deitarnos nos bordes nas enchentas dos regatos «onda as cores se espallaban nun bosque atravesado por un río». E cando lle íamos botar a auga as brañas, tamén regresabamos ás nosas casas cos zocos a pingar e cheos de lama.

Tocaio! É certo que «hai tempo que os animais habitan o bosque» e que «houbo luz despois da noite» e mesmo que nós de igual xeito estabamos constituídos polo afora, pola exterioridade «do alento do camiño e do noso percorrer» e que así mesmo nós desexabamos aprender o «idioma dos insectos» e o canto dos grilos cando levabamos o candil para alumear ás nosas irmáns que regaban os milleirais nas noites de verán. Tamén intuíamos que «no centro da cruz só campa a morte».

E agora, mentres lle dou voltas ao teu libro, admito que todo isto é certo. Tanto coma que un non só no escribe relatos, nin moito menos poemas, senón que nin sequera sabe escribir. Disto non podo presumir. Pero si de que sei ler e do que leo, e mesmo do que escoito. Escribe ti para que eu poda ler. Agardo impacientemente o teu próximo poemario, tocaio.