Os barrancos dos húmidos soños

Do fondo dos barrancos de barro escuro, alí onde agora reinan xestas señoriais, toxos e silvas, ascendían os nosos húmidos soños, ateigados de ovellas, raposos e lobos. Cando xogabamos aos bandidos nos seus bordos, tamén o vento trepaba polas espidas ladeiras do Picouto Pequeno, e mesmo afeitaba a cresta do Couto dos Forcados. Ese vento cando sopraba entre as casas da aldea, parecía que rabuñaba as paredes, as portas e as fiestras, coma se fosen as unllas dun animal salvaxe ferido, constatando o seu paso pola aldea. Había mesmo días que se coaba polas fendeduras e mesmo semellaba que nos calaba até os gonzos dos nosos febles ósos infantís. E cando isto ocorría, fóra caía a negra noite sobre a corredoira. E ao mesmo tempo ladraban todos os cans coma se fosen un só. Ladrábanlle ao medo.

Parda é a tarde nos arredores dos campos de Lara e Tarrío. Pola banda de Trebonzos escóitase o batallar do regato coas curvas e coas herbas que bordean a canle da auga. Tamén se oe o rumor do aire entre os loureiros que se erguen polas beiras do camiño. Dende o muro, recuberto dun mol mofo verde, albiscábase aló no fondo o mar calmo soñando con ondas imposibles, mentres no litoral unha columna de fume ascende cara ao ceo. E foi entón cando abriu os brazos e estendeunos cara aos dous lados. Sentía unhas enormes ganas de medir a anchura da tarde. Os estorniños, que descansaban no cable do tendido eléctrico, estremecéronse, piaron nerviosos e logo botáronse a voar. E a continuación respirou fondo. Había no aire un aroma a mimosas sen flor. E uns minutos despois, notou que adormecía. O frescor do atardecer espabilouno. Xiaba sobre as súas vellas costas.

Antes de empezar a camiñar, lembrouse dos seus antigos compañeiros. Diante da cancela de ferro do adro, o recinto do rústico templo bendicido hai moitos anos con auga bendita e hisopo, un escenario que respiraba unha serenidade que parecía emanar do interior da sinxela capela, ollounos diante da porta pintada de verde trala que brillaba a luz de centos de candeas. E coma se fose o señor cura despois da santa misa, soltoulles este sermón: «Recórdovos que canto máis nos falan ou falan de nós, sobre todo se as faladorías teñen como escenario as baiucas, menos nos coñecemos e menos nos coñecen, menos se sabe de nós. Non esquezades o noso fervor e devoción polo pasado, ese pasado que, para ben e para mal, é o noso, o que nos acompaña toda a vida e nos cobre coma un paraugas cando chove».

E foi entón cando unha muller abriu primeiro a cancela e logo de andar sobre a herba franqueou a porta do templo. Nese intre aterrou. Espertou da súa ensoñación. Pero logo pensou: «O noso pasado ten algo ou moito que ver con aqueles debuxos que, cando eramos só uns rapaces, pintabamos cun xiz branco nas paredes ou nunhas laxes lisas: trazabamos a figura dunha raposa ou dunha casa á mesma escala, coma se fosen de tamaño natural».

Segundo ía avanzando pola antigamente chamada Corredoira Cega, comezou a recordar outra vez os vellos compañeiros. Parou no Espiño, diante da casa dos avós. E de novo dirixiuse a eles. E, despois de decatarse de que non había ninguén á vista, falou en alto deste xeito: «Tamén vos digo outra cousa. Nunca pensedes que a memoria é sedosa e ondulante coma a herba baixo o vento do nordeste. Ou que nos pode acariñar cando durmimos como fan as sombras das árbores coa auga do río. Non. A memoria, queridos, pesa. E pesa moito. Hai días que o fai de xeito abrumador. Mais que sería de nós, se algunha vez nos deixa de pesar?».