Figura III

Imos debuxando, copiando, tentando equiparar as nosas destrezas coa orde do mundo, seguindo as indicacións do profesor de plástica, ficando admirados ante a destreza do debuxante. E un día calquera revélasenos a mancha, o garabato, a fascinación do dedo libre diante do infinito. Coma unha trabada. Acto pictórico definitivo. Ese que inocula un veleno dificilmente explicable. Mais sen antídoto. A estética do pensamento crítico que, necesariamente, é a tachadura. A invasión; a intervención do espazo. O ser humano verdadeiro, como transformador do medio, preto da pegada do animal no territorio; como o borrancho que nos permitía de nenos esquecer o nome das cousas e renovar, cun só e impulsivo acto, os folgos da inquedanza.

Burri, Kline, Wols, Frankenthaler, Pollock, Tobey, Clavé, Abbot, Zóbel, Saura, o grupo d`O Paso. Quedei embruxado moitas veces. Incontables. Recordo unha, diante da televisión, naquelas noites marabillosas nas que agromaba boa música, quedar magnetizado pola proposta de José María Sicilia. Coido que foi no programa Metrópolis, da Segunda de TVE. Que tempos. Xa non me afastei nunca máis de aí.

Con Alfonso Costa pásame decote. Desta volta foi na colección homenaxe a Pablo Picasso. Na sala do Museo do Gravado de Artes. Xoán Pastor, ao reparar eu na obra que escollera, asentiu elocuentemente. E mandoume a foto decontado. Notei como os dous concorriamos nese intre. Hai cousas que non precisan explicación.

Faceta da mancha

A faceta da mancha está sempre presente na pintura de Alfonso Costa. Está na cerna da súa maneira de traballar. Certo que non desbota outros recursos; mais a mancha, en calquera das súas formas (trazo, pinga, man, estampación, pegada, atmosfera, sombra, cor pura) sempre ten un protagonismo inelutábel. Desta volta é un reborde en negro, coma unha gaiola escura ao redor dunha silueta. Tanto ten. Tampouco quero caer na trampa da identificación. O que importa é o resultado estético. Esa magnífica sensación de estarmos diante de algo certo, polo menos emocionalmente, á marxe dos códigos. O acto da man fuxidía, indo tras o movemento, da imprecisión, da dilución, do intre que pasaba.

Creo no xogo sutil das manchas de Alfonso Costa. Certamente sutil; mais sempre xogo. Fío nel como unha súa revisión constante do andar estético. Coido que non é casual que incluíse varias na homenaxe a Picasso. O propio malagueño era iso: desconforme, rebelde, espontáneo, cabreado co acomodaticio, máis preto da liberdade acción que da liberdade concepto. Creo no inexplicable. Creo no espiritual da arte. A meirande parte do universo é precisamente iso: inexplicable.

Do propio Alfonso aprendín unha vez, ollando para un cacho de cal a se desprender dun valo nas rúas de Noia: está a piques de agromar unha pintura.