Rosa Aneiros: «Escribo porque o necesito e coa necesidade, atopas ocos»

Rosa Aneiros (Meirás, 1976) publicou en 1999 a súa primeira novela, Eu de maior quero ser, na que xogaba a vaticinar o futuro na pel dunha estudante en Compostela.

Máis de vinte anos despois, leva ás costas unha longa listaxe de publicacións e desenvolve a produción cultural no Consello da Cultura Galega, cargo ao que chegou «porque levaba a comunicación, ao pouco de que Ramón Villares chegase ao Consello».

Con cada novo presidente do Consello da Cultura, as liñas xerais nas que adoitan traballar todos, sumando os intereses particulares e as propostas de Villares ou Rosario Álvarez, fan por confluir e xerar dinámicas de traballo. O importante é intentar que a actividade do Consello da Cultura permee nas distintas capas da sociedade, igual que a vida real o fai na literatura.

Rosa Aneiros compaxina dende hai máis de vinte anos a coordinación das distintas actividades —entre elas, a celebración dos corenta anos da institución— coa escritura, que non considera a súa profesión, senón o seu refuxio e o seu retiro. Outro retiro é a illa atlántica da heroína de Sibila, unha novela onde a protagonista leva nome, precisamente, de muller profeta.

O certo é que a autora non desexou nunca programar a vida: di que «cando non estou escribindo é cando escribo», e quizais por iso, é nun off the record cando remata a entrevista e comeza a conversa.

Rosa Aneiros considérase unha afortunada porque «escribir non é o que me paga as facturas. Fágoo porque o necesito e coa necesidade, atopas ocos». Procede entón a desmitificar a escrita literaria, que di ter feito no sofá, cos debuxos da televisión no frente e os ruídos dos veciños ao fondo: «Eu escribín moitísimo cos nenos na teta. Ao final, as personaxes tiveron que aprender a ser parte da vida».

Á pregunta de se non dispón dunha habitación propia, responde: «Teño un lugar onde teletraballo, pero como teño pouco tempo, escribo en calquera lugar». Xamais o tería dito de nova, pero agora está aprendendo a dicir que non, e ese é o legado que quere deixar a súa filla.

O legado da súa nai, pola contra, foi outro ben distinto: «Ela animaríame que a todo dixese que si». Aos 46 anos, di que «en moitos casos, na miña xeración eramos as primeiras da familia que fomos á universidade ou que accedimos a cargos de responsabilidade, e pensamos que podiamos con todo, cando é imposible. Hai que saber parar». E esa liberdade para dicir que non tena, di, porque non só traballa de publicar novelas: «Se me din que non vou volver publicar, darame pena, pero podería. Non sería o mesmo se me din que non vou escribir unha liña nunca máis».

Ademais do luxo de poderse negar ás cousas, Aneiros disfrutou doutros praceres grazas a dedicarse e a non dedicarse á literatura: viaxou moito con Ámote Leo A., viviu no país veciño con Resistencia e agora con Sibila volve á costa galega, amosando que unha autora acaba volvendo sempre aos lugares que a marcaron. «Volvo a Meirás porque nunca me cheguei a ir do todo», di Aneiros. «Cando lles preguntan aos meus fillos de onde son, eles contestan que de Santiago e de Meirás».

Pero os lugares da infancia non lle quedaron gravados como o paraíso perdido, nin como unha mera referencia literaria: «Para min, Meirás segue a ser un lugar de referencia porque define como son eu, como me relaciono co ambiente e coas persoas. Eu creo que hai unha maneira moi diferente de relacionarnos se somos dunha cidade grande ou dunha aldea pequena como a miña, e eu sigo tendo esa relación cos veciños».