Cen candeas para o Salón Teatro

As súas paredes poden escribir numerosos capítulos da crónica cultural do último século en Galicia. Espectáculos teatrais, actuacións musicais e danza, pero tamén moito cinema, espertaron emocións entre as miles de persoas que se sentaron nas butacas do número 34 da compostelá Rúa Nova desde que abriu as súas portas como sala de eventos e espectáculos o 30 de outubro de 1920 despois de que a Liga da Mutua de Señoras de Santiago promovese a súa reconstrución. Tras varias etapas e pasar por distintas mans, o Salón Teatro sopra as cen candeas convertido na sede do Centro Dramático Galego (CDG). Para festexar tan especial aniversario, durante setembro e outubro, soou a música co ciclo Mércores na varanda -o balcón é un dos seus elementos icónicos-, pero a celebración principal do centenario agarda a que as restricións sanitarias posibiliten unha maior participación por parte do público.

Un dos principais arquitectos modernistas, Jesús López Rego, foi o encargado de deseñar a primeira reconstrución do inmoble tras recibir o encargo en 1919 da Liga da Mutua de Señoras de Santiago. Cun aforo de máis de 500 localidades, forma de anfiteatro, un escenario reducido e unha sala dividida en dous andares -o patio de butacas e un primeiro andar de palcos e xeral- o recinto abría as súas portas. Poucos anos despois, foi vendido a Acción Católica. Naqueles primeiros anos -segundo lembra o profesor de Historia da Arte Jesús Ángel Sánchez nun libro-, chegou a acoller, ademais de conferencias, teatro e espectáculos benéficos, tamén mitins. Pouco a pouco, o cinema empezouse a colar na súa programación, con algún clásico como Ben Hur (1929). Xa na década dos 30, pasou a mans da empresa Fraga, que o destinou principalmente á exhibición cinematográfica. En 1949, a fachada do edificio foi remodelada para darlle un aspecto máis digno e nobre. O arquitecto Pons Sorolla foi o encargado de retocar a súa imaxe externa, que permaneceu practicamente inalterada ata 1996, cando o inmoble foi adquirido pola Xunta para fins culturais.

A administración autonómica encargoulle ao Estudio de Arquitectura Baltar, Bartolomé e Alumuíña o deseño da última e máis profunda remodelación do edificio, que se desenvolveu entre 1998 e 1999. Mentres no exterior a reforma se cinguiu ás carpinterías das fiestras, á cor e a un novo deseño das portas, o despacho de billetes e a carteleira; no interior, a transformación foi completa. No espazo central, disponse a platea e a tribuna do público, que deixou un aforo de 272 espectadores para dar a un escenario máis amplo.

Novo impulso desde 1999

Deste xeito, a compañía de teatro pública, dependente da Axencia Galega das Industrias Culturais (Agadic), é a encargada de escribir o relato das últimas dúas décadas deste espazo de referencia cultural. Xestionado pola Consellería de Cultura, o teatro abriu de novo as súas portas o 29 de outubro de 1999 co gallo da estrea do espectáculo Se o vello Sinbad volvese ás illas, de Álvaro Cunqueiro, a cargo do CDG. Precisamente, a primeira función desta peza é un dos momentos que non esquece Manuela Domínguez, secretaria de dirección da compañía pública desde 1986, debido ao «ambiente especial e o pulo cualitativo nas metas da compañía». Tamén lembra pola súa emotividade «a saída do corpo de Roberto Vidal Bolaño cara ao cemiterio de Boisaca, con máis de dez minutos de aplausos ás portas do Salón Teatro». Se hai unha peza que a marcou foi As laranxas máis laranxas de todas as laranxas, a primeira produción infantil, e como recanto preferido escolle o patio de butacas: «O sitio onde máis enerxía se xera e circula entre o público e o elenco».

Tamén 34 anos leva no CDG Salvador Forján, encargado de estrutura escénica, que tampouco esquece o espectáculo co que se abriu o Salón Teatro, así como os concertos do Womex. El, se tivera que quedar cun lugar, faríao co escenario, principalmente coa zona de tremoia: «Practicamente nacín nun teatro, xa que meu pai traballaba nun». Pola súa banda, María Negreira, xastra, que empezou no ano 1998, séntese «coma na súa segunda casa» na xastrería, e lembra de forma especial o espectáculo A boa persoa de Sezuán. Un dos momentos especiais que viviu no Salón Teatro foi a xubilación da primeira xastra do CDG, Concha, «como unha segunda nai». Se hai un espectáculo que destaque na memoria de Francisco Veiga, responsable de produción, é Noite de Reis, dirixida por Quico Cadaval. O seu recanto favorito é a cabina de control «un espazo privado cunha fiestra á maxia e o mundo». Tamén cita o tear, «cun olor a cáñamo que lembra os vellos teatros». Tanto María como Francisco teñen verbas de lembranza para os compañeiros que finaron. Se algo destacan estes catro protagonistas que axudan a repasar a historia máis recente do Salón Teatro e descobren os seus recunchos é o paso adiante que supuxo para o CDG telo como sede ao dotalo dos espazos axeitados.