Despois da extinción seremos fábula

A miña oftalmóloga ordenoume dirixir a vista preto dun punto de luz. Fíxenlle caso. Alí estaba ela, na suave penumbra da súa consulta, botando man dun artiluxio refulxente para introducirse nos meus ollos. Debía ter 11 anos cando me deron a benvida ao mundo da hipermetropía, compañeira de fatigas á que sumo agora unha enredante presbicia e unhas manchiñas no humor vítreo que os franceses chaman mouches volantes, sorte de partículas voadoras que se fan visibles sobre as superficies brancas. Foi daquela, de camiño á adolescencia, cando un oculista me pechou por primeira vez entre catro paredes para asomarse ás miñas pupilas. «No olhar das crianças / o brilho escuro das estrelas», escribe Yvette Centeno. Ten o seu mérito iso de adiviñar que tipo de resplandores se aloxan na ollada dos descoñecidos. Non sempre se consegue. Sostén Begoña Quesada no ensaio En defensa de la imaginación que o cultivo da creatividade nos conduce en liña recta ao terreo da empatía, e que imaxinando os sentimentos da persoa que temos diante establecemos as bases dunha convivencia máis efectiva. Poderiamos dicir que gran parte dos males actuais, a nivel político, proveñen de non exercitar abondo eses músculos da figuración. De non imaxinar a esgalla, de non facer o esforzo de poñernos nos ollos do outro. «Nunca coñeces realmente unha persoa ata que non levaches os seus zapatos», ensinounos Atticus Finchen en Matar un reiseñor. Tampouco a coñecemos ata que non conseguimos mergullarnos a pulmón libre, coma peixes abisais, nas profundidades da súa ollada. Saín da consulta da miña oculista baixo os efectos das gotas de dilatación, incapaz de ver máis alá duns cantos contornos borrosos. E volvín sentir envexa dos amigos que, a pesar dos anos e das sesións interminables diante do ordenador, van conservando a agudeza visual dunha aguia. Teñen sorte: non precisan as atencións oftalmolóxicas dos que vivimos desenfocados. Pero intúo que comparten connosco a necesidade, nunca satisfeita de todo, de que alguén os axude a revelar o enigma que gardan nas pupilas. Hai un poema de Andreia C. Faria que describe aquilo no que nos converteremos cando toque non abrir máis os ollos: «Depois da extinçao seremos fábula / holograma, amarga erva / ou musgo, plantas espectrais». Mentres tanto, ás veces en compañía dunha parella de moscas francesas, a vida consiste en non perder de vista a dirección dunha luz.