Cien hogares pidieron ayuda pública hasta junio para pagar la vivienda

En 101 hogares de la provincia de A Coruña solicitaron apoyo del programa Reconduce de la Xunta en los cinco primeros meses de este año para poder pagar la vivienda. En 92 casos tenían amenaza de desalojo por impago del alquiler y 9 por la hipoteca. Son casi el 71 % de las 143 peticiones (126 por impago de alquileres y 17 de hipotecas) del 2020. Y suponen un ritmo mayor que en el 2019, cuando fueron 198 en el año (171 y 27, respectivamente), según ese programa autonómico. En total, en 29 meses, 442 familias y personas reclamaron apoyo de ayudas públicas para no perder su vivienda. De las 1.252 peticiones de Galicia en ese período, son el 35 %, indican los datos.

El director xeral de Inclusión Social, Arturo Parrado, afirma que «detectamos un incremento desde noviembre. Vemos que hay más personas y familias que se dirigen a nosotros para estudiar y buscar solución a su caso. Este año hay un incremento considerable». Ese aumento también llega a la Justicia: el TSXG resaltó el 7 de junio que los lanzamientos por ejecuciones hipotecarias subieron en Galicia en el primer trimestre de este año el 93 %. Entre 2013 y 2020 se realizaron en la provincia 989 lanzamientos. Por partidos judiciales, donde más en los de A Coruña (384), Ferrol (140), Betanzos (136) Santiago (103), Carballo (56), Ribeira (51), Noia (42), Ordes (23), Ortigueira (16), Muros (8), Padrón (7), Corcubión y Arzúa (3 en cada).

Parrado se reunió el 1 de junio con representantes de Abanca, Santander, CaixaBank, BBVA, Caixa Rural Galega y Unicaja, para reforzar la colaboración «teniendo en cuenta el nuevo contexto socioeconómico», por la pandemia. Con la crisis del covid acudieron a servicios sociales personas que quedaron en desempleo o están en ERTE: «Antes no tenían dificultades económicas y ahora acuden a nosotros. Nuestros técnicos jurídicos y financieros estudian sus deudas y buscan soluciones, para evitar el desahucio en el 100 % de las personas que atendemos. Las entidades bancarias se muestran receptivas e interesadas en una mayor flexibilidad, porque no les interesa tener una deuda. Por eso en esta última reunión se mostraron dispuestas a ceder en determinadas cuestiones para que las personas con problemas de pago puedan vivir mejor y no proceder a la ejecución de los desahucios», sostiene Arturo Parrado.

El programa Reconduce funciona desde el 2013. En la provincia tiene oficinas en A Coruña, Santiago y Ferrol. En ocasiones, además de buscar soluciones al problema de la vivienda, con intervención del Instituto Galego de Vivenda e Solo, sirve para tramitar el salario social (la Risga) o algún otro ingreso a quien solicita ayuda por el desalojo del hogar, indica Parrado.

«Os problemas son por separacións, embargos e desemprego»

A Plataforma de Afectados pola Hipoteca, ou Stop Desahucios, de Ribeira recibiu a semana pasada a comunicación de tres execucións hipotecarios nese concello: «Nos dez anos que levamos activos evitamos que máis de 200 familias perdesen a vivenda. Actuamos no Barbanza e en concellos da zona de Santiago, tamén noutras provincias, mesmo con persoas de aquí emigradas, como un caso recente nas Canarias», di o seu porta-voz, José Manuel Pena.

-En que casos interveñen?

-Son o que se coñece como «causas sobrevenidas». Chegan a nós persoas moitas veces moi desesperadas pola ameaza de perder a vivenda. A case totalidade dos problemas son por separacións, embargos e desemprego: ruptura familiar, que ten outros problemas asociados; pequenos autónomos ou empresarios que quebran e van sobre a súa vivenda; e traballadores en desemprego que cando pasan a percibir unha renda mínima non lles permite afrontar a hipoteca

-Como actúan neses casos?

-Somos persoas da sociedade civil, que tratamos de axudar a esas persoas e familias. Propomos que se opoñan á expulsión da vivenda; que pidan xustiza gratuíta se non teñen defensa xurídica, pois iso vai ter vantaxes se lla conceden; e tratamos sempre de evitar a subasta da vivenda, para que non se apropien delas os fondos de investimento, ou fondos voitre, cos que é máis difícil negociar.

-Hai agora máis casos?

-Sempre houbo casos. A Xustiza di que aumentan, e haberá máis cando acaben as moratorias que se están concedendo polas medidas que promoveu o Goberno do Estado para persoas en situación de vulnerabilidade por causa da covid. Esas moratorias vencen en agosto e esperamos que se prorroguen. Cando venzan haberá que negociar de novo.

-Cal é a posición das institucións?

-Na Xustiza, por causa desas medidas do Goberno central, piden información dos servizos sociais e suspenden a execución normalmente por 3 meses, para que a comunidade autónoma ofreza unha alternativa. A Xunta ten a mellor vontade; o problema é que non dispón de vivendas suficientes, sobre todo nas provincias da Coruña e Pontevedra. Tamén fallou o plan Aluga de arrendamento, que funciona ben noutras comunidades, e en países da UE; aquí influíu que moitos concellos non se implicaron. E temos moita e moi boa colaboración do Valedor do Pobo.

-Que medidas se precisan para afrontar mellor o problema?

-Que os concellos ofrezan máis vivendas sociais. Son valiosas iniciativas como a de Rianxo, que habilitou antigas escolas para vivendas de familias vulnerables e para casos de emerxencia. E promover medidas como segundas oportunidades para débedas que se demostre que foron contraídas polas persoas de boa fe.

Valedor do Pobo: «Conseguimos unha solución para o 100 % dos casos que nos chegan»

El Informe Anual 2020 de la institución del Valedor do Pobo refiere intervenciones en amenazas de desahucios por impago de hipotecas o alquileres en la provincia. Destaca que «a complexidade das problemáticas dos desafiuzamentos derivados de préstamos con garantía hipotecaria, é de ano en ano maior». Sobre todo cuando deben intervenir ante fondos de inversión extranjeros, o con sociedades gestoras inmobiliarias «coas que resulta moi complicado establecer vías de comunicación a fin de mediar na procura dunha solución negociada e coñecer tanto á persoa responsable da tramitación dese activo, como ao propio departamento ao que a nosa institución se debe dirixir»,

La responsable de vivienda de la institución sostiene que «conseguimos unha solución para o 100 % dos casos que nos chegan. Non sempre se consigue proporcionar unha nova vivenda, pois o patrimonio público de vivendas é escaso; aínda que si solucións como o bono-alugueiro, que neste tempo de covid pode cubrir até o 100 % do importe da renda, e que se pode prorrogar por dous anos e mesmo ampliar a 5 anos. Iso permite que as familias non vaian para a rúa; e tamén unha garantía para o arrendador, que sabe que vai ter garantido o aluguer mensual».

Carga emocional

Muchas amenazas de desahucio «teñen unha gran carga emocional, chegan á Valedoría do Pobo como quen se agarra a un ferro candente, cando non ven saída. Moitas veces a data do seu desaloxo é inminente. O 31 de xullo do 2019 actuamos nun caso que nos chegou ese mesmo día para un desafiuzamento marcado para o 1 de agosto; outros casos hai poucos días de marxe. Acontece así porque moitas veces, cando lles comunican a demanda non se comezan a mover, senón que se bloquean e non buscan solucións até última hora. Algúns casos chegan sen ter designado representación letrada que os defenda, hai que buscar todos os informes necesarios nos servizos sociais e noutros ámbitos».

El problema de la vivienda se acompaña en ocasiones de otros de salud y sociales muy serios y desde el Valedor do Pobo les tramitan además ingresos hospitalarios, pensiones y otras prestaciones. «Procuramos que a xente que vén a nós encontre o que se agarda desta institución», que tiene un convenio con el Instituto Galego da Vivenda e Solo para estas situaciones, dice.