Durante os longos días do noso confinamento meditei nalgunhas ocasións sobre a idea de cativerio e a de estar prisioneiro. E foi no transcurso destas meditacións cando fun anotando nun caderno os nomes dalgúns persoeiros históricos que dun ou outro xeito padeceron esta penalidade, aínda que desde logo se poida compoñer unha lista bastante máis extensa. Diante do libro de El Quijote, recordei a Miguel de Cervantes cativo en mans dos infieis en Arxel, de onde, logo de fracasar en catro intentos de fuxida, foi rescatado polos frades trinitarios logo de pagar por el a suma de 500 ducados. E no mesmo día veume á cabeza Fernando Pessoa recluído no seu cuarto de Lisboa. Mentres o poeta luso escoitaba os delicados arpexos dunha veciña ao piano, un observaba como as veciñas colgaban a roupa a secar nos tendedeiros das súas balconadas.
E como non?, lembrei a Ezra Pound cativo nunha gaiola de ferro no patio dun campo de concentración erguido polos seus propios compatriotas na periferia de Pisa. Baixo a luz inclemente dos focos, mollado cando chovía, abrasado cando apertaba o sol da Toscana, acusado de traizón e tido por tolo, o bate norteamericano ía compoñendo Os Cantos, onde están plasmados talvez algúns dos momentos poéticos máis sublimes do século XX. E ao mesmo tempo, traducía versos chineses ou xaponeses. Pound visitou Burgos na súa primeira viaxe a España. Chegou á cidade castelá para estudar a Lope de Vega, o tema da súa tese doutoral pola Universidade de Pensilvania.
Nove anos permaneceu encerrado Miguel de Molinos (1628-1696), só, calado e inmóbil, nos calabozos do Santo Oficio de Roma, desde a súa redución a definitivo silencio en 1687 até a súa morte. Arestora, é asombroso que un dos máis significados e talvez o último místico español, un dos máis esclarecidos da literatura española siga sendo un completo descoñecido para os lectores en xeral e para os profesores en particular. O autor aragonés atesoura méritos e calidades coma para ser de estudo obrigado en todas as Facultades de Literatura de España.
Tamén recordei a infame reclusión doutro heterodoxo: Antonio Gramsci (1891-1937). O menos dogmático dos marxistas italianos escribiu toda a súa obra nos oitos anos que pasou nos cárceres de Mussolini, de onde saíu gravemente enfermo e morreu pouco despois cando só contaba 46 anos. Gramsci naceu en Cerdeña. Debido ao seu lugar estratéxico no Mediterráneo, a illa sufría constantes invasións. Fronte aos invasores, os sardos defendíanse refuxiándose no interior dun territorio rochoso e inaccesible. Debido a isto, os invasores cualificaban os seus habitantes de «bandoleros». A alma dos sardos era a rocha, a súa nai a pedra. De aí a tenaz paciencia de Gramsci para redactar a súa obra na cadea.
Lembrei ademais que cando era estudante de Filosofía descubrira que Ludwing Wittgenstein (1889-1951) estivera encerrado na súa cabana de Noruega cheo de fame e de barro, co manuscrito do Tractatus agochado na súa mochila, e que a poeta arxentina Alejandra Pizarnik foi atopada morta no seu cuarto, onde estaba escrito nunha lousa este verso definitivo: «No quiero ir/ nada más/ que hasta el fondo». E tamén recordei que Oscar Wilde (1854-1900) redactou De pofundis, unha epístola que viu a luz cinco anos despois da súa morte en París, durante o seu encerro de dous anos na prisión de Redding.