Naquelas escolas da nosa infancia, sen calefacción, de paredes descunchadas, con cristais rotos nas xanelas e nas que primaba o perfume da humidade, tremíannos as mans cando aprendiamos a escribir os nomes e apelidos con aqueles pizarrillos e naquelas pizarras que eran coma unha réplica en miniatura dos encerados que colgaban na parede ao carón das mesas dos nosos mestres ou mestras. Daqueles tempos veñen esta nosa caligrafía tremorosa, e tamén a nosa torpe ortografía. Torpe, non; algo peor: desastrosa. Naqueles días dábasenos moito mellor ir á froita nas hortas dos veciños ou ir aos caramuxos e lorchos nos pedregais de detrás do porto do Bodión ou de Subigrexia e da Punta do Capitán.
Mais co paso dos anos, cando xa empezamos a descifrar o alfabeto doroso das despedidas, aquela inocente afección transmutouse no costume de «roubar» nos dicionarios moitas das palabras que uso nos artigos que escribo ás veces sobre cousas marabillosas que algúns ou moitos -que máis dá!- consideran que non pertencen ao mundo real. Pero iso tivo lugar a anos luz do tempo no que aprenderamos o abecedario mentres comiamos torresmos con boroa sentados na porta do forno.
Como ben din algúns, iso das primaveras, veráns, outonos e invernos, ríos, regatos, animais varios cae no lado da nostalxia, pero non é o mundo real. Iso non é o real. O mundo real é o das máquinas. Din. Esas que manexan con grande destreza e suma rapidez. O outro, as paraxes ou os paxaros son elementos do mundo infantil, fantástico. Pero iso no é o real. E non só iso, senón que todo iso, ademais, non é moderno en absoluto. Efectivamente, como pode ser moderno que o son do vento conmova un campo ateigado de millo?
Tampouco semella moi moderno ter necesidade de palabras. Pero esta necesidade agromou ao mesmo tempo que cando eramos ladróns de froita. E tamén vén da infancia, do asombro que nos causaba oílas, ver como as pronunciaban os pais e irmáns primeiro, logo os veciños e máis tarde os nosos mestres ou mestras. Cando aprendiamos a soletrear e nos agochabamos na penumbra dos curruchos, entón sentiamos como nos miraban as horas, mentres devorabamos os tebeos. Cando nos fixemos adultos, comprendemos que foi mediante as palabras como coñeceramos o noso mundo, o noso territorio, ao dedillo.
Se cando escoitas o murmurio do vento entre as follas das árbores, vénche á cabeza aquilo que dicía James Joyce nun poema: «Los ojos que de mi se ríen», iso non só non é moderno, é algo inútil (ten algo útil o inútil?). A mente non pode brillar seguindo o movemento do vento entre a fraga. O seu narcisismo desexa sobre todo lucirse, como as máquinas, que nos hipnotizan. A mente de ningún modo quere crecer, medrar cara ao fondo, como este enxame de raíces que se entrecruzan sobre o po do sendeiro no bosque. Efectivamente, quen quere escoitar as impresións do mundo natural?
Ocorre que a nosa memoria non é tan poderosa nin potente como para estirarse cara a atrás no tempo, non tanto coma unha raíz, para escoitar o berro do animal que aínda nos latexa baixo a pel. Ocorre que estamos tan atados ás máquinas, vivimos tan entregados á súa lúdica actualidade que, coma se fosen os viñedos do paraíso, non nos damos conta de que realmente o seu brillo é o lume dos nosos campos ardendo. Pero a dicir verdade, que podemos contarvos que xa non saibades? E que lle podemos facer nós, queridos compañeiros, se foi de nenos cando aprendemos a amar os atardeceres, sobre todo os dourados atardeceres de verán?