Nunha sombría e tormentosa tarde de outono, escoitas como as árbores se arrolan co vento. Estabas deitado nunha hamaca cos brazos cruzados sobre o peito, unha postura que agora che resulta moi cómoda. A esa hora, os paxaros tosen entre as árbores do parque, que dominas coa vista a través da fiestra. Pensas que dentro de pouco as aves se xuntarán todas para empezar a durmir, sobándose unhas coas outras, mais cos primeiros fíos de luz da alba, coa claridade do novo día, as cousas volverán ao seu sitio e vai quedar claro outra vez quen é o inimigo.
Miras para fóra. O atardecer de novembro vén negro como a tinta chinesa. Oes como ronca o mar na praia, aló no fondo. Sobre as turbulentas augas alumeaba unha media lúa. A súa luz semellaba xeada. Lembras que antes de cear tes que fregar a louza. A lavalouza está fóra de servizo. Na medianoite caíches rendido de cansazo e axiña empezaches a soñar. Soñaches que estabas no medio do soño e vías unha brétema prateada e morna, viña do sur, espallándose sobre os campos nas aforas da vila, aló onde a vida da conca fluvial meditaba sobre o que pasaba na superficie do val. A corrente do río escintilaba, brincaba sobre o leito areoso da canle. E despois sentiches que, coma se fose un vento do sudeste, o amor se achegaba ao galope entre a herba dos prados.
E máis tarde soñabas que xa era outra xornada. E a luz do día gabeaba pola ladeira da montaña e tamén rubía polos troncos das árbores. Estabas sentado nunha rocha. Esta estaba morna porque ata facía poucos minutos caldeaba o sol, pero agora xa empezaba a escurecerse a aba da serra. Pensas que xa resta pouco tempo para que comecen a irradiar luz as estrelas no ceo. E recordaches que coas choivas das tardes anteriores, os regatos andaban bulideiros e o río baixaba cun ritmo alegre, moi sonoro.
Cando espertaches pola mañá, estando aínda ben arroupado, lembraches que a nai de Anne Carson lle dixera á poeta canadense que os mortos camiñaban para atrás. E entón falaches en alto sen prender a luz da habitación: «A nós, queridos compañeiros, nunca nos dixeran tal cousa. A morte na nosa comunidade era algo moi serio, tráxico, e máis cando se trataba da dun mesmo (suicidio). Nós sabiamos que os defuntos vagaban pola aldea nas noites sen lúa, por iso corriamos diante deles pola corredoira entre as sombras. E cando a noite era escura coma os arándanos salvaxes galopabamos coma poldros desbocados, como cando chove e trona entre as negras lombas da montaña. Así latexaban os nosos inocentes corazóns. E non paraban de soar até que deixabamos de sentir os seu ollos encarnados espetados nas nosas fráxiles costas».
Despois, cando te erguiches e repasaches as escenas que seguían vivas na túa memoria, calmosamente recordaches que as túas noites estaban poboadas de soños, habitadas por rostros e figuras que xa fai tempo que non miras cando andas esperto polas rúas ou polas aldeas. Tamén miras caras de mortos antigos, de seres coñecidos, pero tamén espectros de rostros que semellan deformados. E logo empezaches a meditar en voz queda: «Como sabedes, compañeiros, escribo sobre os meus soños e recordos. Pero logo de relatalos sinto que xa non me pertencen. É coma se ao pasalos ao papel perdesen a forza e a intensidade que posuían antes de saír do baúl da memoria. Pero as súas imaxes nalgúns días veñen a min ardendo como as ascuas, coa intensidade coa que os vivín na infancia. Coido que debe ser así porque no tramo final da vida, regresan os tempos do principio con tanta ou máis potencia e forza que nunca».