«Veciños e curmáns, formaban unha temible parella de «asaltahortas» na contorna de Acuncheira»
13 feb 2022 . Actualizado a las 05:00 h.Moncho do Brión e Xan da Fonte, veciños e curmáns, formaban unha temible parella de «asaltahortas» na contorna de Acuncheira. Cando a escola daba punto, os seus pais case sempre lles encomendaban a tarefa de levar as vacas ao monte. Normalmente conducían os animais até Cabanelas, un lugar cerca dun aserradoiro instalado na beira da estrada Boiro-Noia. Aínda que ás veces ían tamén até Casamea, un sitio na ladeira do Iroite, onde pasaban case o día enteiro.
Só moi de cando en vez, os seus proxenitores dábanlles algunha sorpresa. Un día do mes de agosto, despois do almorzo, entregáronlles a cada un un saqueto nos que viña o mineral para nutrir sementados e mandáronos aos berberechos a Praia Xardín. Nun primeiro instante, ao non encargarlles o traballo de sempre, estrañáronse, mais axiña reaccionaron e emprenderon moi contentos o labor que lles encomendaran. Sen ferranchos para escarvar na area e descubrir os bivalvos, arrincaron. Descenderon polo Redullo, continuaron por Rego de Mil e baixaron polo Boiro de Arriba até a estrada Principal, desde onde atravesaron para enfilar cara a Praia Xardín.
A marea estaba baixa e o mar aló no fondo do areal. Camiñaron até pórse a carón doutros rapaces que tamén andaban ao mesmo. Só cos dedos das mans encheron os sacos de moluscos e despois laváronos con sumo coidado na auga do mar. Colocaron os saquetos cargados ao lombo e, seguindo o mesmo camiño da ida, comezaron a volta para a casa.
Tras pasar por Rego de Mil chegaron ao Rego do Bosque, xusto debaixo da vella ponte da estrada Boiro-Noia. Alí, ao pé da tajea había dúas fermosas e lisas lousas. Pararon e alumaron a idea de asar un bo quiñón de berberechos. Sacaron tantas mancheas dun saco coma do outro. Colocáronos con coidado boca abaixo, co fin de que as viandas non se mancharan coas cinzas que ían soltar os picaños e os fieitos cos que pensaban cubrilos para prenderlles lume. Nada máis abriron a boca, papáronos todos. Estaban contentos, porque ao mesmo tempo que encheron as barrigas, aliviaron o peso dos saquetos, sobre todo pensando na subida da costa do Redullo.
Pola tarde dese mesmo día, camiñando polo Agriño, botáronlle o ollo á viña de Benito. Observaron que estaba ateigada dunhas boas piñocas de douradas uvas brancas. O veciño de Acuncheira tíñaos calados. Benito era de Cabo de Cruz e casara cunha muller de alí. Era desconfiado e sempre estaba pendente das súas andainas. Vixiábaos. Teméndose o peor, cavou a terra que arrodeaba a parra e logo achandouna.
Nos primeiros días de setembro, os curmáns trazaron un plan para atacar as uvas de Benito. Entraron descalzos na finca. Xan avisou a Moncho de que non pisara a terra. Non lle fixo caso e deixou tras súa as pegadas ben claras. Xan tamén deixou algunhas na boqueiriña de entrada á viña. E ocorreu como prognosticara Xan. Benito viu as pegadas. Xa fartucos, este divisounos sobre o alto muro da horta dos Brión. Cando se achegou onde estaban, Benito soltou a súa letanía: «Me cago no pixo de deus! Fostes ás uvas, non si?». Negárono. Pero levounos á viña e fíxoos descalzar. Colleu a Moncho e obrigouno a pór os pés sobre as pegadas. Foi un milagre: non coincidía. Entón comentou: «Se non fostes vós, quen puido ser? Vistes alguén por aquí?», preguntou. Eles negaron, pero sen querer nomearon a Manoliño de Lino, o irmán do Sombreiros, un rapaz gafe porque aínda que nunca facía nada, todas as culpas lle caían a el.
Benito foino buscar á casa e chamou por seu avó, diante de quen o acusou. O coitado do rapaz negouno unha vez e outra máis. Pero levouno á viña e fixeron a medición. As pegadas coincidían. Non lle pegou. Benito repetiu: «Me cago no pixo de deus!». O que de verdade o facía rabiar era que non puidese demostrar que foran aqueles «horteláns», como lles chamaba aos curmáns.