Cando morre unha árbore

Dentro da volatilidade da vida hai certas cousas que permanecen, que sempre esperas no teu día a día salvo causa de forza maior. Ese río que pasa por detrás da casa, os penedos que aguantan impasibles o paso das estacións e, tamén, as grandes árbores. As árbores esas de circunferencia inabarcable sempre estiveron aí mentres ti medrabas e, pese a que sabes que son seres vivos e terán que pasar polo mesmo ciclo que os demais, son unha constante na túa vida que ficarán aí despois de que te vaias, para seguir a nutrirse dos que xa deixamos a nosa pegada. A non ser que as corten.

E, de súpeto, todo cambia no contorno. Pero é un cambio que aceptas, ben porque consideras esa árbore coma un produto que vai pasar polo proceso industrial para a que foi elixida ou, quizais, porque estaba enferma. Ou mesmo estorbaba. Pero cando falo dunha árbore que morre, non me refiro a unha que asasinan ou sacrifican por unha causa máis ou menos nobre. Estou a falar de cando chega o seu momento final, naturalmente, despois de centos de anos. Se nos poñemos a pensar nisto, é algo excepcional que poucos tivemos a privilexio de ver.

Barbanceses e barbancesas, a sobreira furada morreu. Segue alí ergueita pero inerte, podrecendo con lentitude, con medio corpo no chan, contrastando co fulgor e xuventude das acacias ameazantes. Ninguén a foi velar nin agradecerlle todos os fillos que concedeu. Nin unha bágoa, nin unha aperta que levar ao alén. Só o río lle segue a cantar arrolos de paz e vida. Levaba tanto tempo soa e esquecida que calquera diría que foi o punto de reunión para aquelas parellas que buscaban un froito que tardaba en purgar.

Sobreira de Goiáns

Non podo evitar pensar na sobreira de Goiáns, máis privilexiada ela, rodeada da riqueza e dos coidados que, por outra parte, merece. E penso que as árbores tamén teñen rango social, porque a sobreira furada era dos pobres; pero a sobreira de Goiáns, como o gato persa mercado nun criadeiro exclusivo, observaba, altiva, os que viñan ao seu embarcadoiro.

Agora que é a sobreira do pobo, recae sobre ela a responsabilidade e a herdanza de ser a nosa árbore senlleira. Sobreira de Goiáns, tes unha responsabilidade moi grande! Goza da admiración da xente, esa que unha vez xa te abandonara no esquecemento de silvas e silencio. Goza dela, porque somos seres desentendidos e egoístas, e ti, se tes sorte, non perecerás entre acacias, soa e desacordada.

Cando morre unha árbore, morre parte da paisaxe, pero tamén se desintegra parte da historia dun pobo, converténdose nunha perda colectiva. A sobreira furada leva con ela o testemuño mudo da tradición que construíu a festa de San Ramón de Bealo. Leva a picardía dos amantes.

Moita xente non se lembra xa desta sobreira, algunha fala dela con nostalxia transformándoa nun episodio pasado que acumula po na memoria. A sobreira furada, aquela que foi a cegoña que traía os bebés durante moito tempo. Alí, naquel oco, que acubillaba o amor e a luxuria, xurdía o xerme da vida.

E agora xa non está. Xa non acubilla. Xa non é. A sobreira de San Ramón de Bealo segue ergueita pero inerte

---

---