C o motivo do Día do Libro do pasado 23 de abril, dous antes do 40 aniversario da Revolución dos Caraveis de Portugal (efeméride que algúns celebraron cantando Grândola, a canción de Xosé Afonso que se convertera no himno daquel acontecemento histórico), merquei dous libros de poesía. Un recomendado por unha vella amiga e compañeira de traballo neste xornal, Poesía completa, da arxentina Alejandra Pizarnik. O outro é Herba aquí ou acolá, de don Álvaro Cunqueiro, un volume que quería recuperar porque, aínda que sabía que xa o lera, non o daba atopado nos meus andeis.
Xa sei que dentro dun par de xornadas terá lugar a festa das nosas letras, nesta ocasión dedicada á escritora e mestra María Victoria Moreno, mais neste intre apetéceme dicir un par de cousas sobre o fabuloso escritor de Mondoñedo.
Lendo ese pequeno libriño, pensei que, somentes por este case insignificante obxecto poético, o bate mindoniense tería que figurar na historia da literatura coma un dos máis grandes xograres do universo literario: nestas poucas páxinas deixa en «pelotas» a toda unha caterva de laiantes, de profesionais da dor, da anguria, sen soltar nin sequera unha queixa. Lendo, por exemplo: «Ouh abril/ ti liberdado dos vermes e dos ósos/ dos ouvidos por onde estabas apegado/ a aqueles outros pasaxeiros de traxe novo!/ Cando chove aprendo a beber auga». Recordo que alguén dixo un día que só nós, os galegos -e relémbrome de Valle-Inclán- e os nosos irmáns, os irlandeses -evoco a James Joyce e Samuel Beckett-, somos as comunidades dotadas dun talento común e semellante: ninguén coma nós ten a sensibilidade e capacidade para sacarlle o brillo que agocha a linguaxe, ese que reloce na penumbra, nas sombras das palabras. Ninguén coma nós foi quen de acceder a un dominio tan xenial do noso idioma como do considerado dominador na nosa terra. Quen se atreve a demostrar o contrario desta pequena teoría que algúns sosteñen?
Tal vez sexa así, miña nena. Tal vez iso teña que ver con ese arrecendo do teu corpo polas noites. Así que, aínda que xa estamos na metade de maio, logo de máis dun mes e medio da nosa visita a Nova York, a túa pel, meu amor, segue desprendendo o sensual e fuxitivo olor da fermosa Manhattan. O mesmo ocorreu cando regresamos de Túnez. Daquela, a túa carne conservaba o ardente aroma da area do deserto, a calor da haima na que durmimos naquela noite infinita e ateigada de estrelas, escintilando nun ceo deslumbrante.
Decátome agora, miña nena, do ben que me senta que me elixiras para envellecer ao teu carón. Ao contrario do poema de Cunqueiro, eu nunca fun Edipo. Tampouco matei ao meu pai, nin me deitei coa miña nai. Eu só relembro que cando era novo e asubiaba coma os verderolos nas mañás do verán, foi entón cando te biquei por vez primeira. Agora, vello e canso, déitome contento ao teu lado, e síntome arroupado coma un neno, non coma un can vello e solitario, tirado na escaleira, cuberto polas negras tebras da noite.