Fai xa uns cantos anos, nunha data coma esta, vellos amigos subiamos á montaña para pasar a fin de semana na carballeira do Antonio en Sabuceda. Que marabillosos encontros viviamos baixo as árbores e enriba da herba, ao lado das casas vellas de granito, na marxe do nacemento do chamado río do Tronco, rodeados de animais, e á sombra da serra, que protexía aquela fermosa paraxe parecida a unha fenda entre dúas ladeiras. Naqueles días e noites que pasabamos envoltos nun manto de penetrante silencio, nun espazo onde andaban ceibes os cans, agás os que conducían o rabaño de ovellas e cabritos do Antonio, e había galiñas, porcos, vacas e cabalos, moitos de nós descubrimos, entre outras cousas, que o silencio da noite alimentábase de numerosos ruídos, moitos dos cales case nos resultaban imperceptibles. E tamén que mentres nós nos preparabamos para durmir, moitas outras criaturas espertaban e preparábanse para participar nos banquetes, festas e cacerías, que tiñan lugar ao abrigo da escuridade nocturna.
A esa hora, numerosos paxaros que non viamos de día, réptiles, anfibios, aves rapaces, insectos varios, feras de toda clase, raposos, xabarís, lobos... deixaban os seus agochos e grutas para lanzarse á nave escura da noite que descendía sobre nós. Aínda correndo o risco de perder a vida, todas esas criaturas, que se daban cita no mesmo bar, un espazo misterioso que permanecía aberto ata o amencer, son os que xeran a materia gris do silencio nocturno, ese que nunca descansa: murmurios, gruñidos, ouveos, chapoteos, breves chasquidos, crepitar de piñas, zunidos, e outros moitos sons que non captan os nosos oídos, pero si os dos cans e gatos, porque dormen coas orellas pegadas á terra.
Toda esa variada grea de animais, antes de lanzarse ás tebras da noite, engalánanse coma nós. Lustran as súas humildes coirazas, limpan as escamas, afían as súas púas, peitean as súas greñas, plumas e plumóns. Pero non se poñen vestimentas, nin traxes, coma nós, para agochar a súa nudez. Eles saen das súas cavernas en pelota picada.
Aínda que nós sempre soñamos cunha imaxe da noite moito menos caníbal: vémola coma un escenario perigoso e enigmático, mais nunca coma unha carnicería sanguenta. Pero non vos inquietedes, amigos meus, non todo é tan cruel como parece. A realidade é que no fondo todas as especies responden sempre a un sacramento que pervive entre nós desde o principio dos tempos: comer e respirar é o único sagrado que hai neste noso planeta.
Doutro xeito: todo aquel que ten vivido privou de vida a outros animais, arrincou plantas, recolleu froitos e alimentouse. Non hai morte que non sexa o alimento de alguén, vida que non sexa a morte de outro ser. As culturas primitivas tiñan os seus propios modos de tratar de entender o precepto de non danar ou danar o mínimo posible. Porque sabían que privar da vida implicaba gratitude e coidado. Sabemos ademais que as culturas da subsistencia, para as cales apenas miramos, vivían e viven sen escusas. Porque unha economía da subsistencia é unha economía sacramental, pois encarou un dos problemas máis críticos da vida e a morte: tomar a vida doutros para alimentarse. Pero non nos enganemos. Tamén nós, queridos amigos, seremos ofrendas: todos somos comestibles. E se non nos devoran axiña, somos dabondo grandes para proporcionar un longo e lento banquete ás pequenas criaturas. Por iso debemos vivir a tope para que, cando veñan, teñan pouco que levar.
E isto vale para todos. Incluídos vexetarianos e veganos. Porque se sofre o cervo na cacería, quen lles garante a eles que non o fan os tallos das verduras e leitugas cando son cortados na horta? Acaso non padece a troita cando a pescamos no río ou as xoubas cando caen na rede? Tamén para estas minorías que se consideran máis puras que o resto dos humanos é verdade o sagrado sacramento de comer e respirar, ou non?