Sentado na d’ O Beiro, Lato Saltamuros de Corea mira como na televisión, tal coma nun galiñeiro, discuten sobre a candente noticia da espionaxe aos independentistas cataláns e ao Goberno de España. E ao mesmo tempo pensaba para si mesmo: «Nós tamén fomos espiados…». Nese intre entrou no bar Venancio o Ruso de A Feosa, que sentou na cadeira do lado e soltou de medio lado: «Estás só?». «Estaba recordando…», intentou dicir Lato, mais o Ruso cortouno cun «que recordabas?». «Se me deixas un minuto, explícocho. Lembraba que cando era estudante tamén nos espiaron…». «A quen, quen e por que?», lanzou rapidamente esta triple pregunta o home de A Feosa. Dado que me viu engurrar o cello, calou e dixo: «Son todo oídos!».
«Cando nós fomos espiados, como sabes, non había móbiles. Pero fomos espiados cando pertenciamos ao CU. E non nos espiou a brigada político social do réxime franquista. Non. A nós espiounos un comisario político do noso mesmo partido chamado Charli Bruso Barcas, naqueles afastados días un pequeno e sombrío estudante da Facultade de Económicas compostelá. «Que coño é o CU, Corea?», inquiriu o Ruso. «Era o comité universitario, non o central. Era pequeno e irrelevante», aclaroulle o Lato. Venancio mirouno e espetoulle: «E que coño vos espiaba ese comisario a unha gandallada de estudantiños coma vós?».
Foi entón cando Saltamuros volveu coller o fío do seu relato e dixo: «Vixiaba se conspirabamos contra os xefiños, aos que servía. Axexaba se saiamos de noite. Se baixabamos a Viacambre a tomar copas e a ligar. Se nos emborrachabamos, se iamos bailar ás discotecas, se levabamos as mozas aos pisos, se nos deitabamos con elas. Estas cousas. Unha vez, un do seu mesmo piso pillouno mirando pola pechadura da habitación e colleu un puñado de area e guindoullo pola abertura. Ao día seguinte, levaba un parche no ollo».
«Estívolle ben, por axexón! E se vos pillaba nalgunha allada, que vos pasaba?», indagou o Ruso. «Primeiro abríannos un expediente e despois, segundo se comprobaban os feitos, multábannos. Había un procedemento: Charli BB chivábase a un curmán que tiña chamado Anxo In The Dark Side. Analizada a cousa, este pasáballe a proposta a don Moncho de Samil, familiar de dona Karina, tamén coñecido coma o Súper, que executaba ou sobreseía. Ás veces, a contía da multa chegaba ás 25 pesetas!». «Bababá…Iso non é nada!», exclamou. «Coño, Ruso! Daquela eran moitos cartos. Quen che vería se non puideses tomar as cuncas durante unha semana! Iso era o que nos pasaba. Franco arriba e Franco abaixo, pero sen entrar nin n’O 42 nin no Ourense». «E por que se chamaba In The… como se diga iso?». «Pois porque sempre ía de gafas escuras, tanto de día coma de noite. Como se andivese de incógnito».
O Lato seguiu contando: «Houbo unha vez que o toleamos. Viunos marchar de Santiago nun dous cabalos. Iamos camiño de Coimbra, en Portugal…». «Pensas que non o sei!», protestou o de A Feosa. «Digo que o toleamos porque nunca soubo a onde nos dirixiamos. Iamos mercar un novo ciclostil para imprimir mellor e máis rápido os panfletos. Na cidade lusa leváronnos a un meeting de Álvaro Cunhal. Choramos, emborrachámonos e durmimos no coche. E cando chegamos de volta a Santiago, na Porta Faxeira estaba cravado o BB». «Este chaval recordábanos a un funcionario portugués que, cando un paisano quixo saber por que o tiñan multado, explicoulle que había unha lei que prohibía ser solteiro. O bo do home díxolle que non o sabía e preguntou se esa lei alcanzaba a Oliveira de Salazar, pois polo que el sabía tamén era solteiro. O funcionario explicoulle: «Non señor, non é así. O señor Salazar está casado coa naçon». E o pasaino retrucoulle: «Que fode nela é coñecido, pero que estaba casado con ela, non!».