A USC traduce a galego dúas obras dun xurista cunha produción capital e de plena actualidade polo estado de excepción que supuxo a pandemia, pero tamén cun pasado nazi do que nunca chegou a renegar
17 oct 2022 . Actualizado a las 05:00 h.En 1956, Alfonso Otero Varela, novo doutor, acompañou a Álvaro d'Ors, da Universidade de Santiago, a un congreso de romanistas que se celebraba en Friburgo. Nesa viaxe, Otero Varela, que durante xeracións de universitarios sería coñecido como Margarito, coñeceu á muller coa que casaría e tería catro fillos, Ánima Schmitt. Son os netos de Carl Schmitt, un dos xuristas máis brillantes que deron os últimos séculos que comezou a visitar Galicia todos os veráns entre 1957 e 1973.
Autor dunha impoñente Teoría da Constitución e pensador de conceptos aínda hoxe en debate e de plena actualidade, Carl Schmitt daba longos paseos pola Alameda de Santiago, visitaba a Catedral, comía pasteis e, sendo verán, ía á praia (Barraña, en Boiro, e Sanxenxo).
Sobre a importancia do pensamento xurídico de Schmitt e da súa longa relación con Galicia fala José Julio Fernández, profesor de Dereito Constitucional da Universidade de Santiago e exvaledor do Pobo, no prólogo da edición traducida ao galego de dúas das obras do brillante xurista: Teoloxía Política e Ex Captivitate Salus dentro da colección de Clásicos do Pensamento Universal da USC.
En Teoloxía Política (que en realidade son dous libros) o pensador alemán fai un percorrido pola historia das ideas e fala dos conceptos de soberanía e de estado de excepción ligándoas cos conceptos teolóxicos. Son dúas cuestións que foron importante tema de debate nos últimos tempos, no caso da loita contra o terrorismo e durante as restricións derivadas da pandemia, ata o punto de que o Constitucional declarou ilegal o confinamiento, ao crer que esa restricións de dereitos fundamentais (reunión e circulación) deberan terse decretado baixo o estado de excepción e non o de alarma.
E tamén co conflito derivado da invasión ucraína, coa «lógica de Putin, que quiere ampliar sus espacios de influencia con el discurso del Kremlin», explica o profesor de Dereito.
O segundo texto editado polo Servizo de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiago foi escrito por Schmitt mentres estaba preso en Nuremberg, aínda que finalmente non se concretaron cargos contra el.
A súa relación co nazismo, da que nunca renegou
O libro, no seu prólogo, relata tamén as estreitas relacións entre Carl Schmitt e o Partido Nazi, ao que se afiliou en 1933. Entre a súa produción hai tamén textos de claro corte antisemita, lembra o profesor Fernández. Pero Schmitt, malia todo, foi considerado un advenedizo polo partido (se cadra porque era católico) e ante un ataque cara a el nun diario das SS, en 1937 decide dimitir de todos os cargos políticos e centrarse na súa cátedra en Berlín. Os nazis mataban a disidencia e de feito, algún dos seus amigos foi eliminado.
Hai interpretacións, aclara José Julio Fernández, que din que os textos máis radicais obedecen a unha reacción cara a esas desconfianzas dos altos cargos (sobre todo Himmler). O que si é certo é que non consta arrepentimento expreso ou explicacións polo miúdo do seu pasado nazi, pero si certa «pena por el pasado». Outro tema de actualidade relaciona con Schmitt «sobre como las democracias admiten los discursos de odio».
De feito, despois da Segunda Guerra Mundial, foi detido primeiro polos rusos, pero a súa muller, que fala ruso, consigue liberalo. En xullo de 1945, tralo reparto de Berlín entre as potencias aliadas, o distrito no que vive Schmitt pasa a control de Estados Unidos, que decreta contra el un arresto automático nun contexto de campañas de desnacificación e é levado a un campo de internamento. Liberado en 1946, en 1947 volve ser detido e trasladado á prisión do Tribunal Militar Internacional de Nuremberg como testemuña e posible acusado.
Foi durante estes cativerios posteriores á Segunda Guerra Mundial durante os que escribiu Ex Captivitate Salus (Saúdo dende a Catividade), un texto de corte máis poético no que non falta a crítica, fundamentalmente ao «sistema represivo que vive», no que o deteñen sen aclararlle as acusación e a inseguridade xurídica.