O trío de jazz galego e o cantor ilicitano ofrecen no festival Maré en Compostela un espectáculo de gran altura musical e poética
27 sep 2024 . Actualizado a las 05:00 h.É noite de trebón na serra do Courel. A choiva repenica nas ventás e deita as pólas do castiñeiro, que acariñan os vidros para adozar a súa repetitiva melodía. Zoa un vento fero que fai tremelicar o teito de palla. Ouvea o lobo no monte. Dálle contrapunto o chío case de serpe da curuxa. O crepitar do lume na lareira —o mesmo dá vida ao pote do caldo que asa unhas talladas de touciño— non agocha os sons que se impoñen fóra nin os da maza que porfía no ferro quente sobre a zafra, nin o bruar do fol que impide que vacile a brasa.
O martelo do ferreiro non descansa. Na forxa non hai horarios. Tampouco rexen para dar acubillo a unhas almas romeiras que, extraviado o camiño, petan na porta. Agarimadas polos grolos de viño e a graxa de marrán, hospitalidade que non se lle nega a ninguén, esas almas agradecidas agasallan ao anfitrión co pouco que teñen, canto e música. Son Walt Whitman, San Juan de la Cruz, Florencio dos Vilares e Rosalía de Castro. Seica cadraron na andaina, non se coñecían de antes. Iso é un encontro ou unha colisión? Tanto talento xunto e tan dispar pagará a pena ou a hospitalidade? Hase saber, pero a fe que promete. Son xente que non ignora que a poesía está mesmo nas cousas que os rodean. Pois que falen as cousas.
Na ferrería da sala compostelá Capitol cadraron na noite do pasado mércores catro romeiros: Manuel Gutiérrez (sentado ao piano), Xacobe Martínez Antelo (ao contrabaixo) e L.A.R. Legido (á batería; que batería!, un artefacto de creación lírica), é dicir, Sumrrá, e Niño de Elche. Na fragua do festival Maré rebentou a poesía como rebentan en primavera as flores da roseira, desatouse a gorxa seca do verso dun cantor que xa non é flamenco sen deixar nunca de selo. As voces non tiñan idioma, as cinco liñas da partitura bailaban esquecidas da ditadura do pentagrama, a improvisación solidamente afirmada semellaba entolecida, a canción estouraba entre lóstregos e tronos e mares calmos como papel de seda.
O neno de Elx expresaba nas súas angurias as angurias do mundo, e todos asentían, como cando parecía amosarse cheo de ledicia. A comuñón abaneábase como nunha gran onda de auga salina atlántica, sur e norte mesturados, danzando mornos ao ritmo daquel axóuxere de feitizos. O veterano trío de jazz galego entregáballe a aquela boca famenta o que precisaba, o lobo, a curuxa, o vento nas pólas (ou nas velas), a choiva, o martelo, o lume, o ferro, o veludo...
Tanto ten se a dor é de Malala, Billie Holiday ou Martin Luther King, dos negros de Georgia ou de Pretoria, se a ferida é de Rosalía de Castro, Langston Hughes ou William Ernest Henley. Porque a dor foi esa noite a dor das mulleres e os homes todos. A cunca de caldo que partillaron quentáballes as mans a todos por igual.