Apenas hay maíz que guardar en ellos, pero los hórreos siguen siendo un preciado tesoro; la compra y restauración está en pleno apogeo en la zona
21 mar 2021 . Actualizado a las 05:00 h.El hórreo está de moda. Ha perdido su función primordial -la de guardar el grano y protegerlo de la humedad y de los roedores-, pero sigue en boga como elemento decorativo o con usos adaptados a los nuevos tiempos.
El estradense Jorge Diéguez Vázquez lo sabe bien. Es cantero de profesión, curtido durante 18 años en el taller de su suegro, Manuel López Castiñeiras, y responsable del negocio familiar de Pardemarín, del que han salido muchos hórreos de la zona y del que siguen saliendo. «O que máis demanda ten agora é a restauración. Hai quen compra un hórreo novo, pero hai moita máis xente que está comprando casas e restaura a vivenda e o hórreo. A moitos fáltanlle pezas. Algún xa caeu e rompeu unha columna, a outro fáltalle un remate... É un traballo que facemos habitualmente», cuenta.
«Tamén hai moita xente que compra unha casa que non ten hórreo e merca un hórreo vello aparte para restauralo e poñelo na súa eira», comenta. «Isto só se pode facer cando o hórreo ten menos de cen anos e está na mesma zona. Se ten máis de cen anos non se pode trasladar sen permiso de Patrimonio porque está protexido. E tampouco se pode traer un hórreo da outra punta de Galicia, porque tería unha tipoloxía diferente. Ten que ser da mesma zona», comenta.
Jorge Diéguez constata que los hórreos han ido cambiando de función con los tiempos. «Hoxe xa ninguén bota millo. Poucos usan o hórreo para gardar as colleitas. Na maioría dos casos o hórreo é pura e meramente decorativo. Á xente gústalle ter un hórreo na eira, aínda que non o utilice. Teño visto de todo, ata hórreos coa estrutura de pedra e o resto pechado con cristal. Vin unha vez un da zona da Coruña, cun sofá dentro. Pero nós deses encargos non temos de momento», ríe.
Lo que sí es habitual es dar a los hórreos usos más acordes a los nuevos tiempos. «Hai quen ten dentro os apeiros de labranza, quen garda o mobiliario do xardín e ata as depuradoras das piscinas», dice Jorge Diéguez.
¿Y cuánto cuesta un hórreo? Pues depende. Depende de los claros que tenga, de los materiales que se quieran y de lo artesano que sea el trabajo. «Feito a man, en granito, un hórreo de dous claros pode custar entre 5.000 e 6.000 euros. Iso só a pedra. A madeira, para un hórreo de dous ou tres claros, vaise a 2.000 ou 3.000 euros se se lle mete madeira autóctona da boa. O tellado serían outros 1.000 ou 1.200 euros, máis ou menos. O típico de aquí é o hórreo de pedra do país, propia da zona, con madeira de castaño ou carballo», explica Jorge. «Hai quen lle mete tamén madeiras tropicais, que aguantan ben a chuvia, pero así sae máis caro que de castaño tratado. O máis económico é o pino, pero non ten o mesmo aguante», comenta.
Un hórreo nuevo de dos claros podría costar entre los 8.000 y los 10.000 euros. El de dos claros -de unos 5 o 5,50 metros de longitud- es el más demandado.
Uno restaurado tampoco cuesta mucho menos. Si el hórreo conserva todas sus piezas, montarlo, hacer las juntas y limpiarlo puede costar algo más de 1.000 euros. Si se necesitan piezas o remates para completar la construcción, la operación se encarece.
Para lo que no hay problema es para montar de cero un viejo hórreo que se ha desmoronado por completo con el paso del tiempo. «O caso é que estean todas as pezas. Nós sabemos perfectamente como van. As pedras teñen unha disposición única. Leva tempo buscar a forma na que encaixen, pero teñen unha forma na que encaixan perfectamente. Só hai que atopala», comenta Jorge Diéguez, que ya es experto en recomponer estos rompecabezas de piedra.