Carmiña de Muíños, veciña de Cariño: «Teño cen anos, tiven unha vida moi feliz e un matrimonio que foi marabilloso»

Carmen Manteiga Armada di que ela toda a vida foi Carmiña de Muíños, pola súa nai. Naceu o 3 de febreiro de 1924, fixo onte cen anos, na rúa Santa Apolonia, nunha casa que tamén daba á Real. «Alí vivín ata que casei, aos 18 anos, con Bernardo [Colorado]», que faleceu hai 27 anos. Tiveron sete fillos, dos que viven catro (un morreu ao nacer, outro aos tres anos e o outro xa de adulto). Todos naceron en Cariño, agás o último, fillo da emigración. Bernardo, que era mecánico e traballara tamén nas fábricas de conservas de Tallón e Donato, decidiu marchar a Venezuela.

«Primeiro foise el, e despois chamoume a min [...], os fillos quedaron con meus pais, que viñeron para a miña casa, e aló fun para Venezuela coa intención de traballar. E cheguei e díxome que de traballar nada, que traballaba el unha hora máis [na fábrica Tapas Corona, onde chegou a ser xefe de produción] e eu estaba na casa», recorda. E así foi. Carmiña coidaba de Bernardo, que volvía á casa «cos peíños inchados» polas horas que botaba de pé. En Caracas, no centro da cidade, fronte ás icónicas torres de El Silencio, botaron uns 18 anos, e alí naceu o benxamín, que tiña sete anos cando retornaron definitivamente. «Daquela Venezuela a como está agora...!», comenta con tristura. Fala daquel tempo coma se todo sucedera hai uns días. Aínda ri pensando no peixeiro asturiano que ofrecía potas por calamares e que ao saber de onde era Carmiña contoulle que seu pai fora vender bonitos a ese pobo mariñeiro galego.

Alí xa tiñan coche —«en Cariño, nin bicicleta»— e as fins de semana ían á praia. Parece que foi onte cando subiu por primeira vez ao Teleférico del Ávila, que entrara en servizo en 1956: «Cando me vin alí e mirei para abaixo, e vin aquelas árbores tan altas e aquelas montañas, case mexo por min [ri]». Para ela é coma se non pasara o tempo desde aquela Noiteboa en Caracas, cando Bernardo, a quen tanto bota en falta —«tiven unha vida moi feliz e un matrimonio que foi marabilloso»—, lle dixo que lles tocara a lotaría, ao cambio, millón e medio de pesetas, unha pequena fortuna naqueles tempos.

A primeira vez que cruzou o Atlántico foi en barco, «unha viaxe moi bonita». A Cariño volveu dúas veces, unha por mar, cunha escapada pola Habana —cando un matrimonio lle dixo se lle gardaba uns cartos e ela, estrañada pola petición, meteunos no sostén—, e outra en avión. A segunda viaxe fíxoa porque seu pai «estaba morrendo», e non quixo deixar soa a súa nai. «Entón veu Bernardo, que xa ía canso, e como lle faltaban uns anos de cotización montamos un supermercado no baixo da casa», repasa. Mais logo enfermou e alugáronllo a unha veciña de Feás.

Antes de emigrar, Carmiña soñaba cunha casiña, e acabaron construíndo tres. Nunha vive agora. Como explica a súa nora Dolores, conserva moita autonomía (móvese pola casa con soltura), conta coa atención familiar e do Servizo de Axuda no Fogar (do Concello), e recibe cada tarde ás amigas, entre elas a consogra, que tanto a coida e á que tanto aprecia, como repite. Non cansa de falar de Bernardo: «El era moi bo, eu era máis caprichosa, sempre fixen o que quixen, era a que gobernaba, aínda agora [ri]». Folgar non folgou, aclara, pois tivo sete fillos: «O meu home para iso era moi listo, gustábanlle as cousas ao natural [risas]». En Venezuela celebraban as festas de Cariño en restaurantes de galegos, coma o Balboa, onde comían o polbo, ou La Cibeles.

O seu fillo Javier lembra os modernos xoguetes que lle mandaban seus pais antes de levalo a el tamén para Caracas (acabaron indo todos agás a maior), e as cestas de Nadal que encargaban e que lles chegaban de Vigo, con todo tipo de produtos. Ou o primeiro xiro que recibiu súa nai, ao pouco de emigrar Bernardo, «e eran tantos cartos que cando chegou á casa e os veu volveu ao banco pensando que se enganaran». «Cen anos... tiven unha vida feliz e un home moi bo», reiteraba Carmen hai uns días.

---

---

---