Tal nome, a cova do artista, semella remitirnos a un lugar lúgubre onde mora un tipo guedelludo e desaseado, metido a argallar todo tipo de maquinacións, como se o tal artista fose un cavernícola desconfiado da súa propia sombra ou un avaro de coñecementos que non comparte con ninguén. Pero na realidade, a cova do artista, a pesar dese nome, é algo máis semellante á cela dun eremita, tal vez desordenado no habitáculo, pero ordenado na cavilación con respecto ó seu labor. E aínda que o nome fai referencia a pintores e escultores que se encerran rodeados de pedras pinturas, e obra, tanto feita como sen acabar, onde experimentan ata sacar á luz o produto das súas reflexións, quero reclamar tan evocativo nome tamén para os artesáns, porque cova do artista tamén pode ser o laboratorio dun químico ou o taller dun electrónico, onde calcula, experimenta e conclúe as súas ideas entre paredes cubertas de andeis cheos de papeis, nun barullo de ferramentas e mesas ateigadas de material. E reclámoo a pesar de que iso de chamarlle «cova» semella non ter boas intencións, como invitando a unha gracia difícil de compartir. Tamén lle puxeron con certo desprezo o de Cova Céltica ó lugar onde Murguía e os seus amigos se reunían, cando, pola contra, aquel famoso parladoiro era un dos lugares máis iluminados e ordenados da historia de Galicia. E asemade, pode semellar unha cova aquel cadro de Courbet chamado O estudio do pintor, que sen embargo emana a luz da pureza espida presidindo o cadro, rodeada daqueles que forman a verdadeira razón e necesaria inspiración de todo artista, os obreiros, intelectuais e profesionais.
Pero máis aló do simbolismo que encerran estas covas, confeso a miña especial teima por entrar e osmar nos máis diversos lugares de traballo, desde o cuarto da costura ó graxento habitáculo dun mecánico, que a quen non está no asunto lle pode parecer un maremagnun inabarcable, e sen embargo os seus moradores saben sempre onde está cada cousa en cada momento e para que serve.
A verdade é que vendo os talleres, obradoiros, oficinas e estudios axiña nos facemos unha idea da persoa que os ocupa ou ocupou. E así, falando desas covas do artista que din os románticos, hei de dicir que un dos obradoiros que máis me gusta visitar son as carpinterías, tal vez porque descendo dunha saga de carpinteiros, ata o extremo de sentir certa satisfacción ó pisar o chan ateigado de labras ou notar o olor a madeira e serraduras que me fai volver á infancia. Xulio, sen embargo, está entusiasmado co taller dun veciño reloxeiro, ex-empregado da Fábrica de Armas, que argallou un reloxo de sol que dá as horas do mediodía por medio dunha lente que fai incidir os raios nun pequeno canón de bronce, e Moncho trae a conto o obradoiro dun amigo alfareiro, onde preside todo o espacio a figura dunha vella axeonllada a quen, nos días de baixa presión atmosférica, abróllanlle unhas gotiñas azuis baixo os ollos. Unha figura da que o alfareiro sempre mantivo o secreto da milagreira substancia química que se agocha dentro do barro.
Moitas desas covas dos artistas están convertidas agora en casas-museo que raramente manteñen o espírito de quen as habitou, nas que encontro algo antinatural na orde exhaustiva que non atopo nos estudios de ningún artista vivo, onde nos amosan o despacho ordenado dun escritor de quen sabemos que sempre escribiu nas cafeterías ou tiña os papeis ciscados por toda a casa, a biblioteca sen libros de Jorge Amado ou a pluma chapada en ouro dun poeta que viviu na indixencia.