A confusa visión que nos dá o mundo

Diego Ameixeiras

FUGAS

Luísa Villalta (A Coruña, 1957-2004), retratada nunha praia.
Luísa Villalta (A Coruña, 1957-2004), retratada nunha praia. Arquivo Familiar | RAG

26 ene 2024 . Actualizado a las 05:00 h.

Quen escribe un poema pregúntase a miúdo polo sentido desa vontade capaz de arrepoñerse a todo. As respostas son múltiples, atravesadas por forzas incontrolables. Corren paralelas á biografía subterránea do poeta. No texto titulado «Ritos de resisténcia», pertencente a Ruído (1995), Luísa Villalta ofrécenos algunhas pistas: «Isto é poesía, un ruído provocado. Non ornamento sonoro, arabesco para as pontas dos dedos: inecesários encaixes para a alma dormir ou sentir a levedeza da onda cando apenas chega a romper. (...) Fronte á rutina, o rito da palabra tensa a pel do mundo: un tambor que esperta». Entre os obxectivos da poeta, quizais sexa ese o máis incuestionable: provocar un ruído. Pero nunca un ruído baleiro e interesado —canto saben os populismos contemporáneos diso—, senón un ruído que ilumina unha vía de coñecemento para o lector. Un estrépito na páxina que chama «sonoramente» polo mundo para espertalo, en palabras do crítico Armando Requeixo. E tamén un intento de disidencia, acudindo a John Milton, que participa dun “clamor universal de ruídos”.

Pero fronte á necesidade desas disonancias, Luísa Villalta impúxose outra esixencia: penetrar nos significados máis inalcanzables. En xullo de 2000, respondendo a unha autopoética, escribe na Revista das Letras do desaparecido Galicia Hoxe: «Comprender é un estado de conciencia orixinado por un desarranxo na concepción previa do mundo e produce, como consecuencia, a irrupción dunha expresión. En min ese estado de conciencia fai ferver, por veces durante moito tempo, un magma informe que busca unha forma (...) que se podería ouvir». Ao que engade: «Os temas son moi poucos. A vida e a morte. Talvez só a vida (ou só a morte)». Para atanguer esoutro obxectivo do discernimento —explorar o sentido profundo do noso tránsito vital, en definitiva—, a poeta perseverou no volume das súas estridencias, esas ondas cargadas de expresión que chegan ata nós. Nun poema de Grial do sol perdido (1985), avánzao todo: «Quizás desde o lamento / a confusa visión que nos dá o mundo / sexa a súa incerta natureza / ausente, / inadmitida, / quizá porque a pureza / fuxa para o mesmo centro dese oco / en que se xera». Villalta intervén na intimidade do ruído e trasládao á escrita para infiltrarse no significado das cousas. Para comprender e fundar novas resonancias. Cómpre lela para escoitar esa música rara entre a vida e morte.