Hai duelos invisibles e outros máis ostentosos. É normal. Cadaquén conduce a súa dor como pode. Hai anos perdemos unha amiga nos atentados de Atocha cando collía o metro para ir ao colexio onde puña clases. Foi unha traxedia e esa dor foise transformando en resignación para moitos de nós. Mais a familia ficou parada nese intre fatal. Lembro o santuario de flores que a nai ergueu no piso ao redor dunha fotografía enorme que, aínda hoxe, segue a ocupar unha boa parte da parede do salón. Cada vez que entramos a saudar esta nai, vemos como o duelo continúa e fala coa súa filla coma se estivese presente. A esgazadura interior é grande e esta nai atopou nesta homenaxe diaria e privada un exorcismo para a súa dor. Hai uns días lembraba aquí a Patricia Ramírez, a nai de Gabriel Cruz, e salientaba a súa dignidade e ese desexo nobre de non facer extensiva a súa rabia á da sociedade. Na meirande parte dos casos non sabemos dos familiares das vítimas e imaxinamos a intimidade do seu sufrimento. Mais tamén temos moitos casos de proxenitores que, coma se houbese un baleiro penal ou político para castigarmos os culpables, deciden emprender outros camiños que reclaman, con todo o dereito do mundo, unha xustiza máis dura. Para todos eles podemos, e debemos, ofrecerlles a nosa comprensión só pola súa dor, non polas súas ideas. Ser familiar dunha vítima nin nos converte en heroes, nin nos fai mellores persoas, nin nos debería levar a envorcar a nosa ira contra colectivos ou partidos que non son da nosa ideoloxía. O ataque que o pai de Diana Quer fixo nun chío contra o movemento feminista ten algo dese duelo histriónico, representativo, que ostenta a ferida e coido que non é a mellor homenaxe para a súa filla.