Panxoliña, para algúns lexicógrafos galegos, é o canto de Noiteboa, tamén chamado nadal. O nadal ou panxoliña foi un subxénero literario moi cultivado en Galicia nos primeiros anos da posguerra mundial por Ben-Cho-Shey, Aquilino Iglesia Alvariño, Fermín Bouza Brey, Manuel María... Nunha época de escasísima literatura pública en lingua galega, os militantes da causa do idioma galego, á cabeza o gran Ben-Cho-Shey, aproveitaban a literatura de destino privado (nadal, convites de primeira comuñón...) para faceren ver ao seu círculo de amigos e parentes que o idioma galego existía, estaba aí.
Algún escritor non tardou, como autor de panxoliñas, en exercer unha dobre militancia: en favor da lingua galega e en favor da poesía social, tan vixiada polos funcionarios franquistas nas súas manifestacións públicas. Foi Celso Emilio Ferreiro quen, arredor da figura do neno Xesús, teceu os versos máis reivindicativos do seu tempo neste xénero. Titúlase o primeiro nadal que coñezo, de 1955, Belén, e foi escrito en castelán pero iniciado e finalizado en galego. Este é o celsoemiliano epílogo: «Chove, chove / na casa do probe, / que na do rico non pode». Na primeira estrofa, caracteriza ao neno con estes tres versos tan lonxe das panxoliñas habituais: «Junté los vientos fríos y las nieves, / junté las madrugadas y las lluvias, / y obtuve al Niño-Dios en un pesebre».
Trece anos despois, en 1968, reescribiu o poema en galego co título Belén, ano cero, versión na que os tres primeiros versos ofrecen unha maior crueza: «Xuntei o vento frío coa auga-neve, / xuntei a noite negra coa xiada, / e vin un neno espido nun pesebre».
Celso Emilio, nos seus cantos de nadal, pon o acento solidario nos pobres, tamén nos moi pobres e marxinados. Na panxoliña de 1956, titulada Noiteboa dos negros, onde afirma que «as noites dos negros son moi longas», cuestiona o significado da estatua da Liberdade, tan gabada dentro e fóra dos Estados Unidos. En efecto, o poema finaliza con estes dous versos: «A Liberdá da Estatua / pon aramios de espiño ao mundo branco». Nesa data (1956), na democracia do país da colosal estatua había un ano -só un ano!- en que os viaxeiros negros non podían mesturarse cos brancos nos autobuses públicos. Lémbrese o valente episodio protagonizado en 1955 por unha muller negra de 42 anos chamada Rosa Parks.