Hoxe, mentres volvía á casa, lembrei un verso de Jorge Guillén, un dos grandes poetas da xeración do 27: «Silban en la alegría del viento las distancias».
Guillén descóbrenos a beleza do vento cando dispón de grandes espazos para desprazarse: fai ondas sobre os campos de trigo, sobre os herbais, sobre a superficie tranquila das augas do mar ou dos lagos.
En Bogotá hai espazos abundantes por onde o vento pode desprazarse: 33 quilómetros de sur a norte e 16 quilómetros de oriente a occidente. Pero o vento non asubía: esmágase como un pesado manto no cotián atasco, que aquí chaman trancón.
O trancón forma parte da vida diaria dos habitantes de Bogotá, é algo co que teñen que contar, a non ser que non se movan de casa. A asistenta que traballa na casa dos meus fillos sae da súa ás catro da mañá para estar aquí un pouco antes das sete. Nós tardamos unha hora e cuarto en chegar ao teatro onde actuaba a compañía nacional de danza de España.
A xente de clase traballadora viaxa en transporte público e os executivos de clase alta en taxis, ou coche con chofer, pero todos van conectados a unha pantalla e aproveitan o trancón; uns para resolver asuntos de traballo, outros para oír noticias ou música.
Eu non vou conectada.
Miro ao redor, arrepíome dos adiantamentos dalgúns motoristas que me parecen suicidas. O chofer fala a través de dúas pantallas, avisa de accidentes e de posibles vías alternativas.
Miro máis arriba: vexo a lúa e nubes algodonosas que se desprazan movidas polo vento. É fermoso, pero non vexo a alegría que vía Guillén.
El casou en Bogotá en 1961. Quizá entón non había tantos atascos. Ou quizá esa alegría do vento nas distancias só a poden ver os poetas.