Fun ao cinema cos meus netos a ver a película El maestro que prometió el mar, dirixida por Patricia Font, unha fermosa adaptación do meu amigo e guionista Albert Val da novela de Francesc Escribano, na que narran a curta vida dun mestre de Tarragona, Antoni Benaiges, destinado á escola pública dunha pequena aldea de Burgos no ano 36 e que, grazas a un método de ensino pioneiro e revolucionario para a época, comeza a transformar a vida dos seus alumnos, pero tamén a da aldea.
A película ten un fondo de tristura porque o momento no que este mestre chegou a Bañuelos de Bureba coincide coa fin da República e o golpe de Estado franquista, o peor momento para ser revolucionario. Pero aínda así crin que os meus netos, de dez e doce anos, poderían gozar dela, aprender e tal vez entender a morte do seu bisavó, asasinado polos mesmos golpistas e aínda soterrado nunha cuneta...
O que non contaba era con ter que chamar a atención a uns rapaces que, un par de filas detrás nosa, triscaban quicos ou algún tipo de millo fritido que rinchaba acompañado do ruído das bolsas de plástico que impedía escoitar os diálogos do filme. Fíxeno cando o barullo era tal que me sacaba fóra da historia e me parecía unha falta de respecto aos espectadores e, sobre todo sendo cineasta como son, aos centos de profesionais que traballaron nesa obra para ofrecernos a mellor versión posible, e sei moi ben como traballan os equipos de son recollendo o son directo e máis tarde na posprodución.
A primeira vez que lles pedín reducir o ruído molestáronse moito e chamáronme maleducada porque ao cine, segundo eles, vaise a comer. E moi enfadados coa miña chamada de atención, subiron o volume da mastigada e o barullo das bolsas.
Cando a situación se volveu insoportable, volvín falarlles, desta vez botando man do recurso da educación, que ía acompañada de nenos aos que quería transmitirlles como comportarse nun espectáculo e como respectar aos artistas que nolo estaban ofrecendo e ao público que nos acompañaba, e aí foi onde montaron en cólera e o de maleducada quedou superado por todo tipo de cualificativos, in crescendo a medida que o resto do público se unía á reprimenda, e que ían desde ignorante, frustrada, amargada... até, como non?, «mal follada».
Non coñezo ningunha muller —máis a medida que cumprimos anos— á que non insultaran con estas dúas palabras. Ou con «o que necesitas é un bo polvo», que tamén acabou por berrarme este rapaz que non chegaba aos dezaoito anos. E isto é o que me deixou máis triste, porque de verdade pensaba que os máis novos estarían máis concienciados e xa non botarían man deste pobre recurso como defensa. E máis triste aínda porque non lle serviu de nada a película que acababa de ver, que xusto ía dun educador exemplar.
O importante é que a sala de cine estaba chea, que a película gustou moitísimo aos meus netos, polo que recomendo aos pais que os leven, por favor, que van gozar dela ao tempo que aprenderán moito. Que tiven que explicar ao meu neto pequeno o significado de «mal follada» que, estou segura, xamais utilizará.