«Porque non son soldado nen suicida/ confeso que son débil/ e que na miña debilidade/ vin os ollos da morte …”. Así empeza un dos últimos poemas de Luísa Villalta, escrito pouco antes do seu repentino falecemento o 6 de marzo de 2004. O poema forma parte do libro colectivo que publicou a Fundación Araguaney en 2003 a prol da causa palestina co título de Intifada, Ofrenda dos poetas galegos.
O significado da palabra árabe intifada é «axitación, protesta, levantamento», neste caso dos mozos palestinos contra a ocupación dos seus territorios por parte do Estado de Israel, algo que non é de agora, por máis que nos últimos tempos o conflito acade dimensións especialmente tráxicas: un pobo débil, practicamente indefenso, contra unha das potencias militares máis activas e mellor dotadas do mundo. Remata o poema de Luísa: «Confeso que son débil/ que son moito máis débil que o odio, máis débil que a pobreza ante a riqueza innegociábel/ máis estraña que o hábito vencido da represión.../ Por iso pido a paz/ pido a paz e un estado popular/ para o pobo pobre/ débil coma min en Palestina».
O pasado venres, Día das Letras Galegas, homenaxeamos na Coruña unha escritora moza, que finou moi cedo (perdémola con 46 anos), pero que nos deixou unha obra rica, plural, ambiciosa, esixente e representativa dunha xeración nova que, a partir da década dos anos 80 e 90 sobre todo, irrompe na cultura galega para transformala, enriquecela, ollando Galicia dende o mundo e dende a contemporaneidade, mesmo dende os conflitos da contemporaneidade, pois, como ben dixeron antes os clásicos, non somos unha illa no mundo, nada do que sucede pode sernos alleo. Palestina non é unha excepción, como tampouco o Sahara (abandonado nos desertos de Tinduf), nin tantos outros pobos coa patria roubada.
Na presentación do libro colectivo que a Universidade de Santiago preparou para conmemorar as Letras Galegas de Luísa Villalta, Escribir para quen, un importante grupo de estudantes se manifestou na porta do Salón Nobre de Fonseca con bandeiras e proclamas a prol dos dereitos e a liberdade do pobo palestino, supoño que en parte convocados polos versos de Luísa. Non se trata de negar os dereitos do pobo de Israel, moito menos xustificar as accións terroristas de Hamás, mais se alguén pensa que a solución destes conflitos se realiza pola brava, impoñendo a razón da forza sobre a razón da palabra e ignorando (como mal menor) os sufrimentos da poboación civil, está moi equivocado. A loucura que estamos a presenciar en Gaza é a máis grande sementeira de odio, resentimento e revancha que un pode imaxinar. Que podemos agardar das vítimas que sobrevivan ao asasinato dos seus pais, as súas nais, os seus avós, os seus irmáns...? Quen vai curar esas feridas? Cuestións que non son de agora e que esixen, sen dúbida, un ordenamento internacional que non temos.