Na primeira das súas crónicas parlamentarias, recollidas no seu Diario de un escéptico, o gran Julio Camba definía o Congreso como «una magna asamblea de sofistas, ergotistas y de retóricos, que se entretienen en hacer silogismos y en chupar caramelos». Nunha das vitrinas da pedagóxica exposición que sobre a democracia parlamentaria pode visitarse no soto do Congreso exhíbese unha caixa de caramelos da Pajarita, fundada en 1852, dous anos despois da apertura do actual edificio.
As deliciosas crónicas dun aínda xoven e ácrata Camba analizaban o funcionamento dunha cámara decimonónica, chea de figuras relevantes que convertían o Pazo de San Jerónimo nun «edificio» no que «no triunfa nunca el que tiene más razón, sino el que tiene más ingenio, más audacia y más retórica». A institución parlamentaria ten mudado moito desde entón. Daquela, eran cámaras de notables que se agrupaban por intereses, xustificados cunhas pingas de ideoloxía. Desde a Segunda Guerra Mundial, o parlamentarismo foi racionalizándose, para evitar (quen o ía dicir) a inestabilidade gubernamental e a polarización política. Hoxe en día, os regulamentos dos parlamentos democráticos priorizan a estabilidade do Executivo mediante a institucionalización de grupos parlamentarios suxeitos ás direccións dos partidos políticos, a disciplina de voto ou o reforzo das potestades da presidencia da cámara. Os longos discursos retóricos, enchidos de ergotismos e sofismas de entón, foron substituídos polas mensaxes curtas, epatantes, hiperbólicas e volubles de hoxe.
Pero como ao igual que Camba un sempre está disposto a admirar o inxenio, a graza e a habilidade que algunhas das súas señorías teñen para epatar co uso da hipérbole ou as fluctuacións da súa posición, un ten que renderse ante a mestría da vicepresidenta primeira do Goberno. No último pleno, en tan só cinco minutos, levantou dos seus escanos a toda a bancada socialista, que ovacionou a súa hiperbólica denuncia da máquina de lama do PP, un partido extremista que trata de deshumanizar aos rivais porque ten como único programa defender aos ricos e aos poderosos e que é amigo dos narcotraficantes. Pero cun discurso á vez voluble, xa que o PP está fora da Constitución porque non renova o Consello Xeral do Poder Xudicial, pero que tamén forma parte desa nova maioría constitucionalista que vai cambiar o ciclo político en Cataluña, xa que só sumando os escanos cataláns do PP, de Sumar e de Vox pode entenderse que hai unha nova maioría constitucionalista. Todo elo nunha mesma intervención. De cinco minutos. Admirable.
Non todo ten mudado no Congreso desde os tempos de Camba. Estas xoias dialécticas poden disfrutarse aínda hoxe mentres se saborea un dos caramelos da Pajarita que os uxieres da Cámara repoñen dilixentemente nos días de pleno nos recipientes situados tras as portas de entrada no maxestuoso hemiciclo do Congreso dos Deputados.