Entre as reportaxes que publicou este xornal durante agosto houbo varias que fun recortando e quería comentar, porque non todos os días alimenta un o optimismo. Refírome ás varias reportaxes que publicamos arredor da emigración. Dende o ano 2000 a Asemblea Xeral das Nacións Unidas declara no mes de decembro o Día Internacional do Migrante, coa idea de chamar a atención sobre un dos fenómenos que máis caracterizan as sociedades contemporáneas: movementos masivos de seres humanos dende o terceiro ao primeiro mundo, dende as xeografías da miseria aos territorios da opulencia e a fartura, que somos nós.
Migracións houbo e haberá sempre, dende que o ser humano habita o planeta, e case todas polas mesmas causas: a fame ou a guerra, a procura dun mundo mellor (máis habitable) ou a fuxida da inxustiza, a violencia e a escravitude. Dende que o mundo existe é así. Mais iso non xustifica a súa existencia nin que poidamos mirar para outro lado, por moitas razóns de Estado que saquemos en procesión. Cada ser humano é unha traxedia e, ao mesmo tempo, unha esperanza, segundo queiramos velo.
Tiven ocasión de ver estes días o filme Io Capitano (2023) de Matteo Garrone, unha crónica especialmente dura de dous mozos senegaleses, de 16 anos, que abandonan as súas familias nun barrio de Dakar para incorporarse ao soño europeo, que coñecen por internet e a televisión. A sedución das imaxes é máis forte ca todo. Hai cen anos apenas ninguén sabía nada, pero agora a realidade (o paraíso) parece que está aí, pode tocarse coas mans, nada que ver coa miseria das chabolas onde viven; e alá van os rapaces cos aforros que foron xuntando, cheos de inxenuidade e de enerxía, a cruzar as fronteiras con pasaportes falsos, irremediablemente entregados ás mafias, semanas enteiras perdidos polo deserto ata chegar a Libia e daquela entrar noutra loucura, o barco cara ás costas de Italia, o desembarco en Sicilia… O filme é ficción, mais inspirado en feitos e personaxes reais.
As reportaxes ás que facía referencia contan a historia dos que lograron chegar e foron acollidos: a outra cara da moeda, por parte deles e mais pola xenerosidade e a intelixencia dos que os recibiron: esa muller que agora ten quen a axude a muxir as vacas, o home que lles dou traballo no taller mecánico, os que andan á vendima ou á madeira… Son a outra cara da moeda, repito, igual que a nosa xente polo mundo adiante, en América e en Europa, non hai tanto tempo. Temos a memoria recente dos nosos avós. Instalados arestora nesta realidade da fartura, parece que aquilo sucedeu hai mil anos. Mais forma parte do que somos.