O amigo americano

Manuel Monge SOCIÓLOGO

OPINIÓN

. | EFE

20 mar 2025 . Actualizado a las 05:00 h.

Recuperemos a memoria histórica, as relacións de España co amigo americano, é dicir, Estados Unidos de América (EUA). Despois do golpe militar de 1936, España quedaba illada internacionalmente. A resolución 96 da Asemblea Xeral da ONU de 12 de decembro de 1946 cualificaba así o réxime de Franco: «En orixe, natureza, estrutura e conduta xeral, o réxime de Franco é un réxime de carácter fascista, establecido en gran parte grazas á axuda recibida da Alemaña nazi de Hitler e da Italia fascista de Mussolini». A Asemblea Xeral manifestaba que: «Convencida de que o Goberno fascista de Franco en España foi imposto ao pobo español pola forza coa axuda das potencias do Eixo, e ás cales deu axuda material durante a guerra, non representa ao pobo español, recomenda que se exclúa ao Goberno español de Franco como membro dos organismos internacionais establecidos polas Nacións Unidas e que todos os membros das Nacións Unidas retiren inmediatamente aos seus embaixadores e ministros plenipotenciarios acreditados en Madrid».

Estados Unidos aproveita ese illamento da ditadura para implantarse en España, que tiña un importante valor xeoestratéxico, e situala na súa zona de influencia. Chegan as primeiras axudas cando o Senado americano autoriza en 1950 a concesión dun crédito a España de 62 millóns de dólares. Ese mesmo ano a Asemblea Xeral da ONU revogaba a condena ao réxime de Franco e regresaban a Madrid os embaixadores.

O 23 de setembro de 1953 asinábanse os Pactos de Madrid entre España e EUA con tres acordos: subministro a España de material de guerra, fundamentalmente de segunda man; axuda económica de 1.500 millóns de dólares, basicamente créditos; instalación de cinco bases militares, catro aéreas —en Zaragoza, Morón (Sevilla), Torrejón de Ardoz (Madrid) e San Pablo (Sevilla)— e unha naval, en Rota (Cádiz).

Luis García Berlanga recollía, satiricamente, esas relacións na película Bienvenido Mister Marshall e Lolita Sevilla cantaba «americanos, os recibimos con alegría». Lembro que chegaban ás escolas grandes bidóns con leite en po americana, que tomabamos no recreo, e á saída (5 da tarde) o mestre abría unhas latas de queixo americano de cor laranxa que cortaba en cachos para a merenda.

O 17 de xaneiro de 1966, EUA deixábanos un «agasallo» imprevisto; un bombardeiro B-52G, con catro bombas termonucleares B28 de 1,1 megatóns cada unha, chocaba en Palomares (Almería) cun avión que debía subministrar 60.00 litros de combustible ao anterior; unha das bombas caeu ao mar e tres en terra. Informes técnicos sinalaban que o 29 % da poboación da zona presentaba trazas de plutonio radioactivo no seu organismo.

Se a OTAN se crea en 1949 para garantir a seguridade dos seus membros, daquela fronte á Unión Soviética e os seus aliados, e hoxe Rusia, ten algún sentido permanecer nesa alianza militar cando EUA e Rusia chegan a acordos para repartirse a influencia en Ucraína e noutras zonas, así como a explotación de terras raras con minerais imprescindibles para a tecnoloxía moderna?

Se EE.UU anuncia a imposición duns aranceis á Unión Europea, que afectarán gravemente ás exportacións galegas, por que temos que seguir as ordes do amigo americano e da OTAN que exixe un aumento do gasto de defensa que traerá a redución das partidas dedicadas a servizos esenciais? Todo isto pode provocar a recuperación da mobilización cívica baixo o lema «OTAN non, bases fóra».