Despois dun artigo crítico acerca de pedir polo papa na súa enfermidade, síntome cun certo deber de volver sobre o tema a propósito da súa curación. Eu oraría tamén se tristemente sucedese o contrario. Porque a oración é parte fundamental en todos os momentos e ocasións da vida relixiosa. O único que alí cuestionaba era unicamente unha forma de orar: a de pedir.
A oración continúa. Cambia simplemente o modo. Alegrarse con Francisco na súa curación. Alegrarse, falemos así, con Deus, porque esta vez conseguiu o éxito da súa incansable actividade amorosa en ben do mundo. Alegrarse polos que —acaso sen fe relixiosa— acolleron esa chamada a colaborar con el que todos sentimos no fondo máis íntimo do corazón. Confirmarse na necesidade de atender os enfermos. A todos: os que están ao noso alcance, e revisando tamén as opcións sociopolíticas ante o problema sanitario, aquí e nos países cruelmente carentes e desatendidos. Pode ser, ademais, unha boa ocasión para cultivar a confianza fundamental en que, pase o que pase, a nosa vida está acompañada por Deus, capaz de asegurar o seu sentido mesmo fronte á morte.
Pero persoalmente de ningún modo pensaría que o papa curou grazas ás oracións, privadas ou multitudinarias, feitas no seu favor por todo o mundo. Porque inmediatamente sentiría a necesidade de pensar nos «outros», nos innumerables que morreron deixando abatidos os seus seres queridos. Ou sería que Deus non lles estaba atento ou faltaron os intercesores eficaces para que «escoitase e tivese piedade»? E resultaría cruel pensar na terrible consecuencia lóxica que iso implica: que Deus «pode, pero non quere», salvar da morte, reservando o seu amor e o seu poder para os casos privilexiados.
Por fortuna, o papa curou. Pero, se morrese, confeso que entón persoalmente eu oraría con idéntica fe e idéntica confianza. Porque do Nazareno asasinado nunha cruz e do concilio que falou da autonomía do mundo aprendín que o mal e a morte non implican ausencia ou desinterese por parte de Deus. Son produto inevitable da finitude e, por desgraza, demasiadas veces tamén da liberdade humana que ignora a chamada divina, pervertendo contra os seus irmáns a súa destinación de amor e fraternidade. Oraría, agradecendo a Deus a súa compañía, a súa chamada incansable a que todos fagamos o posible para procurar curación, para animar no sufrimento e consolar se chega o fracaso. E sobre todo, para crer de verdade, fortalecendo a convicción de que, a pesar de todo, a morte non ten a última palabra, que —como, sen acabar de crer, dicía Ernst Bloch— os humanos non morremos coma o gando, sen horizonte nin esperanza. Que a mesma morte, por horrible e espantosa que sexa (e desgraciadisimamente os exemplos asédiannos cada día), non pode impedirnos morrer dicindo: «Pai, nas túas mans poño a miña vida».
Entón, volvendo ao artigo primeiro, que pensar das peticións? Descualificación total ou simple perda de tempo? En todo o humano é sempre precisa a mesura. Sinalar unha desvantaxe ou equivocación non anula toda a verdade nin toda a bondade. Quen así oraron estaban movidos por unha auténtica intención de bondade e apoiados en razóns nadas do recoñecemento da misericordia divina e do seu compromiso de ben para a humanidade. Tamén, por un sentido de transcendencia e, en última instancia, de seguir confiando en Deus, sexa cal for o resultado. Nada diso se pode negar.
Non se trata de xulgar a intención subxectiva de quen ora. O único que interesa é mellorala obxectivamente, borrando un aspecto, o seu influxo negativo na imaxe santa de Deus. Borrando toda sospeita de privilexio ou favoritismo en caso de curación. Ou de inutilidade e absurdo en caso de morte. Non é bo para os cristiáns manter unha inercia histórica que, contra o que esixía xa san Pedro na súa primeira carta, non poidamos «dar razón» crible da nosa esperanza.