Miguel Santalices: «Co meu ollo clínico detectei o infarto dun deputado desde a presidencia»

O recordo da nenez que máis lle marcou sitúalle no medio dun corredor do colexio dos xesuítas de Vigo. Dun lado, os país cortándolle o cordón umbilical co universo de Bande onde Miguel Santalices nacera seis anos antes (1955) e nunca saíra. Doutro, os curas prestos a pilotar o seu crecemento como interno cara un mundo e unha vida que o levaría a converterse na segunda autoridade do país como presidente do Parlamento de Galicia.

«A política ten agora moita desafección. Hai un sentimento cara os políticos espantoso», pena Santalices. «Téñolle pánico a unha frase que se escoita por aí e moléstame, a de ‘segue chupando do bote'. Non o comparto e, aínda que nunca mo dixeron, doe, máxime se fixeches tantas renuncias como as profesionais, mellor pagada como na xestión e administración sanitaria no meu caso. A política é un traballo, e eu e tantos outros o facemos coa máxima entrega. Outra cousa e que se faga ben ou mal, pero ‘chupar do bote' non me gusta», repite.

Traballa en Santiago, durme en Vigo, pero vive, sobre todo e con orgullo, en Ourense, insiste, aínda que ao final é a estrada o escenario habitual para un home de multiconexións territoriais.Incluso é fillo de nai portuguesa, de familia procedente de Famalicão. A condición de médico, político e case que arbitro e xuíz da vida parlamentaria convérteo no ombreiro perfecto no que confesar, chorar e pedir consello para as intrahistorias por parte dos seus colegas de vida política.

«Polo que leo nas actas do Parlamento, as intervencións antes eran moito máis respectuosas», di recordando duelos dialécticos das primeiras lexislaturas. Agora, a carga semántica adoita ser máis directa, máis dura, aínda que a posta en escena sexa máis limpa. «Entre outras cousas porque encargueime de que se deixase de fumar nos plenos». Santalices, que é un bo relator de historias e incluso está a avanzar nun libro sobre as anécdotas vividas na política e na xestión sanitaria, conta como sendo vicepresidente do Parlamento convenceu ao titular da cámara para poñer coto ao fume. «Ata había un deputado que nas sesións de tarde votaba un puro no hemiciclo. Vaia imaxe dabamos! Pedín que me deixara actuar e quitei todos os cinceiros dos escanos. Xosé Manuel Beiras facía xestos preguntando desde o seu sitio onde tiraba as cinzas. O convencín de que era un xesto que tiñamos que facer polo ben da xente».

Nese libro que está a preparar non falta cando, como médico, saltou ao estrado ao ver que Manuel Fraga desvanecíase durante unha longa intervención, facendo evidente que unha época remataba. «Votaba a todo o mundo fóra, quería seguir falando e díxenlle: ‘Perdoe, don Manuel, fágame caso polo seu ben e o de Galicia'. Empuxeino e fomos levándoo ao despacho. Historias de políticos», conclúe.

O seu pai farmacéutico, avogado, mestre e xuíz de instrución en Bande, era fillo de médico. «Foi un cristo decidir en 1972 que ía estudar eu. Medicina ou farmacia? Meu pai quería unha cousa e a miña nai, outra. O que fixeron foi levarme a Trasalba xunto a Otero Pedrayo, moi amigo do meu pai, a preguntarlle. Don Ramón, que era todo humanidade, dixo: ‘O rapaz que estude o que queira, pero o máis importante é que aprenda a tocar a gaita e a zanfona como o seu tío avó Faustino'», espetou o intelectual referíndose a un dos mellores investigadores dos instrumentos tradicionais que ten dado Galicia. El non aprendeu a tocar, pero dalgún xeito quedou ben cos dous proxenitores. «Estudei Medicina pero nunca exercín», ou habería que dicir case, porque poñería a bata branca un mes de verán ao terminar a carreira para facer a substitucións dos cinco facultativos de familia da Baixa Limia. «Pasou de todo nese mes e todo truncouse por unha autopsia. O morto non o coñecía, pero facer unha autopsia no pobo cámbiache a vida. Obrigoume un xuíz que era noviño. Foi moi desagradable. E despois houbo unha pelexa na discoteca do pobo e tiven que coser a quince ou vinte o persoas, atender na rúa á xente, o meu pai axudándome coa auga osixenada... Saíume a oportunidade de meterme na administración sanitaria, aprobei unhas oposicións e a miña medicina rematou aí», di con sorna, aínda que tampouco foi así de todo. Ambulatorios de Vigo, o hospital psiquiátrico de Toen, o Pirulí vigués e o hospital de Ourense contaron ca súa dirección.

Colgou a bata, pero asegura que «o ollo clínico non me falla. Detectei desde o estrado da presidencia o infarto que lle estaba dando a un deputado. O chameille pola liña interna, pregunteille se estaba ben, non respondía ben de todo e pedinlle que saíra ao corredor. O vin e mandeino co meu chofer ao hospital, e efectivamente, era un infarto. A súa muller felicítame agora sempre polo Nadal», celebra cunha gratitude que el mesmo sinte por José Luis Baltar Pumar, «Baltar o vello», o seu pai político, que o fichou nunha conversa de ascensor cando dirixía o hospital de Ourense. «Son baltariano cen por cen», declara sen complexos.

EN DETALLE

-Primeiro traballo?

-Médico substituto da Baixa Limia. Eran cinco cupos, cinco salarios nun mes. Deume para mercar un coche. Unha barbaridade.

 -Causa á que se entregaría?

 -Sempre estiven moi preocupado polo compromiso social. Débollo ao meu paso pola dirección do psiquiátrico. É un mundo de desprotexidos e precisan moita axuda.

---

---

---