El boqueixonés se aficionó hace 25 años a la micología y recurren a este experto desde numerosos concellos y asociaciones para dar charlas y organizar salidas de campo
14 dic 2023 . Actualizado a las 05:00 h.Pocas personas hay que hablen de las setas y hongos con la pasión que lo hace Miguel Ángel Tembra. Este boqueixonés, de Lestedo, lleva «media vida entre os fungos», comenta divertido a sus 51 años. No hubo un familiar o amigo que le inculcase esta afición, sino que «me picou a curiosidade por iniciativa propia, hai xa 25 anos», relata. Comenzó acudiendo como oyente a unas jornadas micológicas que había en Orazo (A Estrada) y poco a poco fue zambulléndose en un mundo que «me apaixona», hasta el punto en que hoy es él el ponente experto al que acuden las asociaciones e instituciones para dar charlas y organizar salidas de campo. «Non fago máis porque xa non teño máis datas libres, pero encántame ver como os nenos saen o monte, aparcan as maquiniñas por unhas horas, e empezan a preguntarche por esta e aqueloutra especie», destaca un micólogo titulado que se dedica profesionalmente a la jardinería, aunque desde sus 16 años ha tocado todo tipo de palos (fue desde camionero a miembro de Protección Civil, repartidor...).
Además, Miguel vende setas silvestres: «Introducirme como provedor de cogomelos para a restauración foi moi complicado, ata que conseguín chegar aos cociñeiros de vangarda do Grupo Nove. Servín en Santiago a Marcelo Tejedor durante bastante tempo e ao Abastos 2.0, ao Velis Nolis da Estrada, e a moitos outros». Ente los planes de este boqueixonés está montar una empresa de agricultura ecológica, en la que proyecta tener invernaderos propios para el cultivo de champiñones, shiitake en tronco de carballo y otras variedades comestibles.
Explica que los efectos del cambio climático han echo que aparezcan setas en cualquier estación del año: «Dependendo da especie, unhas saen co frío e outras con máis temperatura. De darse as condicións, o fungo explosiona aínda que non sexa o seu tempo». ¿Y cómo está siendo esta temporada? «Polo que escoito, regular. Sen embargo, para min foi espectacular. A clave é saber onde e como buscar fungos, e ter un mínimo coñecemento. Co tempo vas habituando o cerebro e a vista, e no monte e automaticamente xa se che van os ollos a eles. Incluso indo no coche a min váiseme a mirada, como se tivera un radar», responde un hombre que disfruta dando largos paseos por el monte y conectando con la naturaleza.
Para Miguel, el mayor error de los neófitos en el mundo de la micología «é a ignorancia. Coas setas non vale o de será ou non será, porque a intoxicación máis pequena causa descomposición e vómitos. De aí a enchufarte a unha máquina de hemodiálise hai un paso e hai que ter en conta que algún exemplar ten un período de incubación de 15 ou 20 días dende a inxestión ata que che senta mal». Él recomienda los bosques de Vedra dentro de la comarca, o los de Vila de Cruces, para ir a la caza de setas en este momento, aunque no revela sus filones particulares para evitar el expolio: «O segredo do micólogo non se desvela nunca, só á familia». Garantiza, eso sí, que «en calquera pinar podes ver níscalos e cantarelos. Onde haxa castiñeiro ou roble, vai haber boletus; e a amanita caesarea atópase no bosque mixto, aquí dase na comarca da Ulla ou na zona de Ourense. Onde hai eucaliptos non vas coller nada bo, máis que especies tóxicas, comestibles ningunha».
El boqueixonés lamenta que en su propio municipio se haya perdido gran parte de este patrimonio: «Boqueixón trasformouse en Falcon Crest e arrasaron moitas zonas ricas plantando viña. Empezaron nas beiras do río e cortaron incluso zonas protexidas a carón do Ulla. É moi triste que o ser humano se cargue todo ao seu paso. Aquí non sabemos o que temos. Eu viaxo moito en autocaravana e ves como noutros lugares, como Cataluña, a pouco que teñen o poñen en valor... o que para nós é un regato alí e Fontana di Trevi. O que está comprobado é que se coidas e respetas os montes, para o ano vas ter máis setas, e para o seguinte aínda máis; iso sempre que non talen as árbores ou pasen coa desbrozadora sen consideración ningunha».