La ordense Nana firma un nuevo mural de 50 metros de longitud y 4 de altura en Santiago con una entrañable dedicatoria

ORDES










Diana Rodeiro es la autora de esta obra, llena de simbolismos, que da color al sombrío túnel de Sar
26 ene 2025 . Actualizado a las 05:00 h.Estudiaba Xoiaría en la escuela Mestre Mateo de Santiago cuando empezó a hacer grafitis. Diana Rodeiro recuerda que «en vez de ir pescar, empecei a ir cunha panda que coñecía e pediamos permiso para pintar nos muros de veciños en Ordes [allí se crio, a pesar de haber nacido en la capital gallega, y es donde reside actualmente]. E, en Compostela, adoitabamos facelo nalgunha nave abandonada e nun espazo que habilitaran para iso, no muro de contención da vía do tren que pasa entre Fontiñas e Sar». Ha llovido desde entonces —unos 20 años—, pero muy cerca de allí acaba de realizar su última obra una mujer que se fue abriendo camino en el mundo del muralismo hasta convertirlo en su profesión y sus diseños decoran ahora innumerables rincones de Galicia, así como en Lisboa, Madrid, Barcelona o Guadalajara, entre otros emplazamientos.
Dice Diana que, si tuviera que salvar de una fatídica quema solo uno de sus trabajos, escogería precisamente este, el más reciente. Ocupa los 50 metros de longitud y 4 de altura que tiene el túnel sobre el que circula la línea ferroviaria, que pasó de ser un tramo sombrío a un colorido viaje por el imaginario más representativo de esta artista. «Estou contenta co resultado. Botei oito días e moitas horas neste proxecto, un encargo da Xunta dentro do carril bici e senda das brañas do Sar que están facendo con fondos europeos de mobilidade. Tiña temática libre e, como este túnel fai acubillo da chuvia, quería que fóra algo que dera esa sensación de estar resgardo. Fixen unha muller arroupada por unha mantiña de estrelas, que representa o Campus Stellae do que procede a toponimia da cidade, coa idea de soñar co mundo onírico. E, para integralo no paseo, engadín a zona verde das brañas coa auga e os xuncos. As aves simbolizan as dúas caras de Compostela: por unha parte hai uns pardais, que son as familias que viven na cidade, en actitude agarimosa, polo carácter da súa xente, disposta sempre a acoller aos de fóra; e hai dúas garzas, unha ave migratoria que fala deses estudantes e peregrinos que habitan aquí durante un tempo e logo retornan ao seu lugar de orixe», explica la autora.
En uno de los márgenes, figura una dedicatoria: «Para Isabel». Tras ella hay una emotiva historia. «É unha muller do barrio. Cando estaba pintando o mural veume falar o seu marido e tivemos unha conversa que me deixou tocada. Contoume que a eles sempre lles gustaron moito os paxaros, son afeccionados á ornitoloxía. A súa esposa estaba na fase final dun cancro, quedando durmidiña... e díxome que tiña que pasar por aquí para ir a traballar todos os días a imaxe recordáballe a Isabel, durmindo baixo a manta de estrelas, rodeada de paxaros... ‘Parece que o pintaches para ela', dicíame emocionado», relata una artista que ha participado en los principales festivales de arte urbano en Galicia y forma parte de la producción de citas de renombre como el DelasFest de Santiago o el Rexenera de Carballo, así como en la organización del DesOrdes Creativas de Ordes, además de haber hecho un par de portadas en el campo editorial y dejar su sello en cartelería institucional.
Su firma, Nana, viene de un apodo familiar y es la forma en la llamaba «o meu queridísimo irmán» mayor cuando ella nació, ya que él tenía apenas 2 años entonces. «Cando empecei a pintar comecei a firmar así e mantíveno ata hoxe», indica. Su pasión por el grafiti se despertó en un pueblo que despunta en este tipo de expresión artística, «pero antes eran case todo homes. A min gustábame debuxar. Ía a clases de pintura, e, como daquela non había referentes femininos, era máis complexo meterte neste mundo». Las quedadas los fines de semana agitadas por espráis, con un bocata a cuestas para reponer fuerzas, dieron paso a las exhibiciones de grafiti.
«Tras facer xoiaría, traballei algo niso. Sen embargo, chegou a crise no 2008, cerraron moitos obradoioros e as condicións do oficio eran bastantes precarias. Eu quería ter un título, porque non había uns estudos de muralismo como tal, pero íanme saíndo encargas, e fixen Ilustración na Escola Superior de Arte e Deseño Pablo Picasso. Foron uns inicios bastante fastidiados porque eramos poucos os que pintabamos, ata que chegou o DesOrdes ao pobo e empezouse a recoñecer este traballo. Logo veu o festival de Carballo, os de Vigo, Canido... E, a raiz diso, as institucións comezaron a apoiarnos, incluso para facer moitas das súas campañas [ella, entre otras, realizó la cartelería del 8M de la Diputación de Pontevedra]. Ao principio, alternábao con outros traballos, o que ía saíndo: de camareira, nunha imprenta de serigrafía facendo camisolas para as festas patronais...», recuerda entre risas.
Asume Diana que sus obras son efímeras y un derribo, rehabilitación o otro grafitero pueden borrar de un plumazo los trazos que ella pintó. «Fastidia se é un muro moi grande que che levou moito traballo facer», constata una artista que tampoco se obsesiona con ello y no lleva la cuenta de los que sobreviven y los que no.
Sobre el hecho de ser mujer en el arte urbano, comenta que, «ainda que hai algunha situación incómoda de vez en cando, pregúntanche que como estas ti soa pintando ou quen che conduce a grúa... son estereotipos que cada vez temos máis superados, por sorte. Hai moito nivel e está demostrado que as artistas podemos facer obras tan impresionantes como as que fan eles, nin mellores nin peores, se ben é certo que nalgúns festivais organizados por homes todavía tiran moito de coleguismos e compadreo, deixándonos a nós ao marxe». Recuerda la vecina de Ordes de 41 años una exposición que acogió el Auditorio de Galicia en el 2023, titulada 1984: Unha xenealoxía da arte urbana feminista galega, que organizó la cooperativa cultural 7H, con la que ella colabora: «Participamos cerca de 30 artistas de toda Galicia, todas mulleres, e intervimos nas paredes da sala. Alí descubrín que o primeiro grafiteiro, polo visto, foi unha muller».
Con un estilo muy particular y fácilmente identificable, Nana disfruta recreándose en las miradas, en los personajes femeninos, en la naturaleza y animales. El universo que la rodea es su inspiración y su obra destaca por una paleta de colores saturados y vibrantes. «Eu podo vestir moito de negro, pero pintando necesito as cores», sentencia. Reconoce, asimismo, que muchos reparan en el parecido físico que comparte ella con muchas de las figuras que retrata: «Da igual que pinte unha protagonista co pelo laranxa ou media cabeza rapada... sempre me din que se parece a min. Supoño que é algo que nos pasa moito aos artistas de ilustración, que traballamos no campo imaxinativo, e acabas tirando das faccións que coñeces, as que ves pola mañán cando te levantas e pola noite cando te vas deitar».