Regístrate gratis y recibe en tu correo las principales noticias del día

Un hongo merma la cosecha de castañas y un insecto foráneo daña la producción de nueces en Ferrolterra

A. F. C. SAN SADURNIÑO / LA VOZ

SOMOS AGRO

El insecto hace que la nuez se pudra, como se puede ver en la imagen, en San Sadurniño
El insecto hace que la nuez se pudra, como se puede ver en la imagen, en San Sadurniño Á. B.

Los productores de las comarcas de Ferrolterra y Eume asocian estos fenómenos con los efectos del cambio climático

20 oct 2021 . Actualizado a las 17:15 h.

La avispilla del castaño (Dryocosmus kuriphilus) es un insecto originario de China que se localizó en Galicia, por primera vez, en torno a 2014. En la comarca ha afectado de manera desigual, con años de más impacto que otros. Ahora ha surgido otra amenaza para el castaño, un hongo que origina antracnosis, un síntoma de una enfermedad que afecta a las hojas del árbol. «Nalgunha variedade de castiñeiro provoca unha defoliación moi importante, e a planta, se se defolia, practicamente perde a cosecha», explica Ramiro J. Martínez Picos, productor de castañas en A Capela, donde gestiona el vivero O Pomariño.

El también vicepresidente de la Asociación Galega de Froita Autóctona do Eume (AGFA) indica que en la zona de A Gudiña, en Ourense, los estragos son ya evidentes. «A castaña sae moi pequena. Aquí hai algo, pero menos, porque as variedades están máis adaptadas a esa enfermidade, ao ser unha zona húmida. De todas formas, hai máis do normal. Aparece cando vén o verán moi húmido, coma ocorreu este ano, sobre todo agosto», abunda. Esta podría ser una de las causas de la mala cosecha de castañas.

«Hai moi pouca e vén moi retrasada, quince días máis tarde do habitual. Pasou coa de cedo e agora tamén coa tardía, que xa tiña que estar caendo e aínda lle faltan uns días. Tampouco é seguro que haxa, é variable, nalgúns castiñeiros vese ourizo e noutros non», detalla este productor. En cuanto a la calidad, «a de cedo é mala, e a de tarde, xa se verá».

Mucha lluvia y poco sol

Las condiciones meteorológicas han contribuido a esta situación, de manera clara, en opinión de Martínez Picos: «Foi un ano moi raro para todo, unha primavera moi chuviosa, polo que a floración do castiñeiro retrasouse, e un verán sen calor e con choiva de vez en cando. Xa o di o refrán, ‘val máis o que o sol deixa que o que a auga cría'». También perjudicó las plantaciones la granizada que cayó a mediados de junio, muy virulenta en puntos de A Capela o As Pontes.

Los efectos del cambio climático podrían tener que ver con estos episodios y también con la expansión de insectos como el Rhagoletis completa, procedente de Centroamérica, devastador para las nueces, indica Álvaro Barros, biólogo y productor de este fruto en la parroquia de Ferreira (San Sadurniño). «É un andacio que entrou nos últimos anos e está arrasando, pon os ovos no momento en que empeza a medrar a noz, na parte do envoltorio verde [que rodea o cascarón], e ao eclosionar aliméntase desa monda verde, e fai que acabe pudrindo por dentro -describe-. A infestación é completa».

De hecho, Barros ha tenido que suspender la venta de nueces de O Cal. «As noces teñen as súas pestes e tamén teñen os seus métodos de regulación, pero cando chega este insecto, cunha capacidade de expansión moi grande, arrasa. A Galicia chegou hai dous anos ou así [...]. Nesta zona, este ano é un desastre. Para min e para os veciños, estamos todos igual», subraya. Vincula lo sucedido con el Rhagoletis completa al aumento del tráfico de mercancías a nivel mundial (posible vía de entrada del insecto, igual que ocurrió con la avispa velutina) y el cambio climático.

«A combinación de temperaturas altas e moita humidade é idónea para eles», recalca. Confía en poder retomar la producción de nueces «nuns anos, cando se atope un equilibrio, porque se a especie depredada desaparece o depredador tamén morre». Alude, además, al Cylindrocladium buxicola, un voraz hongo importado «que atopou aquí un clima benigno e arrasa cos buxos».

Alta demanda de castaños en los viveros de la zona

El responsable del vivero O Pomariño confirma la alta demanda de planta de castaño. «Cada vez é maior, tamén na costa», señala. Ignacio Bellas, fruticultor, detecta un interés creciente en esta especie, en su vivero de Bardaos (San Sadurniño), de donde salen, sobre todo, castaños y manzanos: «O 90 % do castiñeiro xa o teño vendido, a maioría para Lugo e Ourense. Aquí vese algo máis de movemento, pero a maioría vai para fóra, incluso Extremadura».