RAMÓN CARIDE
13 may 2002 . Actualizado a las 07:00 h.Esta historia non é conto, pero contén a mesma sustancia do asombro polo que as ficcións se definen. Aconteceu a finais dos anos setenta, no esceario esquencido da Siberia extremeña, bisbarra afastada no espacio e no tempo, onde moran aínda os abutres e campan os latifundios feudais. A insólita denominación popular destas terras, ubicadas no nordeste da inmensa provincia de Badaxoz, descoñecida para moitos, data de hai un século e, nas verbas dos estudiosos, «alude ao atraso da comarca, á falta de vías de comunicación, ao seu aillamento, marxinación e abandono». É unha comarca extensa e pouco poboada, de montes e oliveiras, de aciñeiras e ríos, de gandeiría extensiva e cultivos limitados pola propiedade oligárquica e secular das inverminábeis devesas, negada aos seus moradores dende os tempos da repoboación que sucedeu á Reconquista. Hoxe os seus campos e montes reservados para a caza maior dos ricos de medio mundo. Os habitantes da Siberia, homes sen terra nunha terra sen homes, emigraron e seguen emigrando. O olvido e a lonxanía destas terras interiores fixeron delas, en curioso parangón coas galegas, pasto preferente para as industrias enerxéticas. E tras dos xigantescos encores hidroeléctricos encetou a enxurrada das nucleares. Coa crise petroleira a febre atomicista aterrou en Valdecaballeros, na chaira do Guadalupe, pé do coñecido santuario deste nome, como pouco antes no veciño Almaraz o fixera. O esquelete grisallo dunha central atómica comezou a erguerse na planicie. Sobre o silencio secula, intemporal case, de sobreiras e carpazos aterraron o asfalto, o formigón, a maquinaria, os cartos, os enxeñeiros e os obreiros de estranas falas, o atafego, as présas... A construcción da nuclear arramplou coa resignación dos nativos do lugar e dividiunas sen remedio, máis segundo intereses que sengundo conviccións, en partidarios e detractores da obra. A repentina riqueza duns, favorecidos polas expropiacións repentinas e negocios impensados, fíxose a costa da relegación, como pasa sempre nestes negocios, dos que perderían o seu medio de vida para sempre. Foi nestes días de vertixe febril cando apareceu no val Elpidia R., dominicana opulenta de vinte e pico anos, pel escura e riso aberto, traballadora de alterne se a definición é eufemística, ou sexa carne importada para o negocio da prostitución de wiskería a pé de obra por unha desas mafias que tampouco nunca faltan nestas ocasións de bonanza repentina. Con ela viñeron ducias de paisanas súas e os delincuentes que as trouxeron, empresarios de hostelería segundo a documentación competente. E así, Aniceto H., tío Niceto no lugar, solteirón teimoso que fora dos poucos en non emigrar na súa quinta, máis perto dos cincuenta que dos cuarenta, un home que endexamáis frecuentaría certos tugurios noutras circunstancias, de non mediar a ocupación das súas terras pola constructora e a indemnización millonaria, entrou no night-bar Las Carrascas unha noite para celebrar a súa sorte. A ocasión non era para menos, a fortuna déralle por unhas terras, aínda que non tan extensas nin productivas de situación estratéxica para a nuclear, máis do que nunca agardara obter por elas en venda ou subasta ningunha. E naquela precisa noite en que transpasou as portas da wiskería, máis bébedo que sereno, matinando que a súa vida mudara, aínda sen ser quen de imaxinar ata que extremo, os seus ollos encontráronse fatalmente cos da mulata Elpidia, quen de non mediar a construcción da nuclear endexamáis chegaría a ter noticia sequera da existencia da Siberia, e para asombro de todos, eles dous os primeiros, aquel encontro transformou para sempre as súas vidas. Hoxe, á volta de vinte tantos anos e unha forzosa elipse, a choiva escorrega pola cúpula parcialmente desmantelada da central nuclear de Valdecaballeros, que endexamáis foi rematada. No edificio, renegrido pola intemperie, aniñan as grallas. As xaras e as ortigas medran no que fica das paredes e nos cascallos do que, no seu día, foron neóns do night-club Las Carrascas. Os niños das cigoñas coroan as chemineas das vivendas dos esquencidos enxeñeiros da nuclear, edificios agora reconvertidos ao turismo ecolóxico. E, na praza maior do pobo bulen e campan mozos e meniños de pel curiosamente escura pero co inconfundíbel acento pecho da Siberia. Son, entre outros, os fillos e netos de Tía Elpidia e Tío Niceto. Para que logo aínda digan que a enerxía nuclear non tivo consecuencias positivas.