Eu nunca fun aquel que cantaba baixiño ao pé da túa fiestra pola mañanciña, a esa hora na que a brétema xeraba un inmenso silencio. Nunca souben cantar. Mais confésoche que cando era mozote soñaba con ser vocalista de orquestra, pois sabía que tiñan moito éxito entre as rapazas. Diante do espello máis grande que había na nosa casa, imitábaos entoando as cancións que escoitaba nas festas. E cando miña nai me descubría, ademais de recordarme o mal que cantaba, chamábame parviño e ríase de min. Tampouco fun quen de tocar un instrumento. Pero cando quedaba só fronte ao lume na lareira, non deixaba de soñar con ser cantante e con tocar a guitarra tamén, para que ti me pedises saír contigo. Aínda agora, can vello que dorme entre a palla do cuberto cando vén o cañeiro, sinto que polas miñas veas circulan os xenes dos meus soños, un débil eco daqueles outros mozos.
Coméntame unha vella amiga que non entende a expresión «eu son o can que dorme na porta da miña namorada nas noites de verán. Cando chega a invernía, mándame para o alboio». O seu comentario levoume de novo até as páxinas do Bosque animado. Por que? Porque me pasa coma o vello e fraco can dos Esmorís.
Unha noite o cadelo saíu en busca de comida para apagar a fame que pasaba na casa dos seus amos. Na corredoira da fraga topouse coa raposa, pero esta subiu ata un terraplén imposible de acadar para o escuálido canino. Con esa distancia entre os dous, tiveron unha pequena conversa, na que o astuto cazador de galiñas lle propuxo formar unha alianza que lles permitiría gozar dun banquete cada día, co cal melloraría de xeito notable a súa miserenta vida: «Onde se viu un can que coma verzas? Case non se pode crer!», espetoulle a raposa.
Nun último intento por convencelo de que deixara aos seus donos e fose vivir á fraga, soltoulle: «Os homes a vós desprézanvos (hoxe en día, é todo o contrario). A nós ódiannos; e odiar é recoñecer importancia». Logo lembroulle que os cans mortos acaban na esterqueira (hoxe, fanlles ata enterros), mentres que os homes cando cazan unha raposa exhíbena coma un trofeo que pasean polas aldeas e reciben cartos, comida e outros agasallos.
Despois dun silencio, o can respondeulle: «Hai algo que non coñecerás endexamais, é o pracer de querer aínda que non te queiran, o pracer da lealdade aínda que nos maltraten». Aínda que arestora os cans son seres mimados, aos que mesmo protexen con traxes para que non pasen frío no inverno, e gozan de privilexios que denantes nunca soñaran, o meu amor ségueme tratando coa mesma indiferenza das árbores cando vou pasear pola beira do río. Ás veces desdéñame e mesmo me arreda coas afiadas puntas dos seus zapatos. Mais cando ao atardecer senta na solaina a contemplar a última luz do día e de vez en cando me pasa a man polo lombo ou me rasca suavemente a cabeza, nese instante, só desexo que veña a noite e que no ceo apareza radiante a lúa chea, para ouvearlle ao astro nocturno a miña ledicia polas súas caricias e por todo o amor que sinto por ela.