Naqueles fantásticos días con sabor a xuño do pasado febreiro, cando estaba axudando a un sobriño no seu traballo en San Martiño, os gatos non deixaban de miañar, semellaban coma meniños chorando por algunha doenza ou enrabechados. E, de socate, veume á cabeza o Borrallas, o noso gato cando aínda era un pequecho. Puxémoslle ese nome porque, realmente, só abandonaba a lareira ou boca do forno cando andaba á xaneira. Durante os días que gastaba na súa aventura sexual, nin se acordaba de comer nin de volver á casa. Despois de varias xornadas, regresaba fraco, deslustroso e un pouco derreado.
O Borrallas non tiña moito prestixio entre a familia: era un «señorito». Mais nós queriámoslle e non nos gustaba que os veciños lle pegasen. Mesmo sabíamos dun castrón que lle disparaba balotes dende a xanela. Pero un inesperado día, o Borrallas caeu en desgraza. Foi cando o noso irmán máis vello trouxo de Vigo unha gatiña branca pola cara e a barriga e de cor trigo maduro polo resto da pel. O Borrallas foi destronado porque a partir dese intre todas as miradas as acaparou a Vijesa, como a bautizamos. Ademais gañouse o respecto de toda a casa por dúas cousas: polo o instinto depredador que posuía (era unha formidable rateadora) e polo limpa e elegante que era: avanzaba suavemente polo corredor coma a versión doméstica dunha pequena panteira (elástica, brillante, escintilando). A escuridade era o seu hábitat, nela parecía enfeitizada (coma un felino salvaxe e perigoso).
A nova raíña da lareira, con quen a compartín moitas veces, provocou un cambio na miña mirada. Deixei de ver aos michiños coma animais solitarios e desconfiados e, sobre todo, rexeitei do meu pensamento a idea bastante común que os asociaba cun mal agoiro, especialmente se eran negros e se cruzaban por diante dun. Co paso do tempo empecei a miralos coma pequenos felinos románticos e soñadores. A Vijesa non chegou a vella. Matouna o lambefoulas do veciño na súa horta e logo tirouna ao camiño para que viramos o seu cadáver. Deixou uns herdeiros dignos da súa estirpe, aínda que non do mesmo linaxe.
Unha das súas netas, a que naceu fóra da casa e nunca se deixou domear, foi talvez a mellor representante. Era brava, salvaxe, unha auténtica sobrevivinte. Mesmo a teño visto cazar unha cóbrega baixo o curral da horta. Mais o día que me gañou definitivamente foi cando a atopei parindo entre a palla detrás do lavadoiro. Miroume, arrichou o pelo e rosmou con fereza protexendo a súa camada. Iso ocorreu o mesmo día no que acababa de falecer meu cuñado. Pensei: unha vida vaise, outras criaturas veñen ao mundo. Un dos gatos da camada foi escollido para a casa. O Elixido converteuse no novo rei da lareira, onde no outono e no inverno gozaba dunha vida confortable: rosmando, miando, soñando.
O Elixido, ao contrario que os seus devanceiros, non tiña a obriga de gañarse o pan coa suor da fronte. Se cazaba era máis para divertirse que por necesidade. Mesmo o vin un día acazapado e preparado para saltar sobre un inocente pardal que levantou o voo un segundo antes seu movemento. Cando chegaban as noites de lúa, o Elixido abandonaba a lareira por algunha fendedura que coñecía e cando o astro da noite brillaba no ceo, exercía a súa paixón segreda de explorador nocturno. Dende un agocho, coas súas pupilas dilatadas observaba todas as cousas e os outros animais da noite. Só regresaba á lareira cando asomaba a primeira luz da alba. Por certo, vellos compañeiros da aldea: sabiades que as gatas despois de parir comen a súa placenta, que logo pasan un xaxún de catro días e logo só beben leite? Supoño que si tendes oído dicir que os gatos saben cando vai chover moito antes que nós: cando a escoitan ao lonxe corren ao galope ata gorecerse nalgún lugar.