O señor L. sempre anda coa mesma teoría: a xente nova está perdida e a saber onde nos levarán estes tempos.
-Non hai respecto por nada! Antes había xustiza, agora cada quen fai o que lle peta. Medo ningún. Matan un home e ao día seguinte andan ceibos. Antes a xente non podería estudar, pero tiña ben máis educación e un podía andar tranquilo.
Escóitoo como quen oe chover. Entendo e comprendo o discurso: a ninguén lle agrada facerse vello e un bota de menos a mocidade. Por iso é normal que se tenda a idealizar uns anos que xa marcharon. Pero non fagan caso, no pasado, coma no presente, había cousas boas, malas e regulares. Hai pouco estiven cun compañeiro que argumenta (faino moita xente) que os rapaces de agora non se saben divertir.
-Nós si que o pasabamos ben, acórdaste? Nos veráns andabamos unha morea de rapazada xunta: a présa do Uzal, as verbenas... Carballo, Ordes, A Coruña, Santiago... E non había móbiles e pasabámolo xenial. Como faciamos para quedar? Pois quedabamos e listo.
E eu tamén me deixo levar por esa fantasía dos felices noventa, que eran marabillosos basicamente porque tiñamos dezasete, dezaoito ou vinte e poucos anos. Pero tamén lembro os nosos pais dicindo exactamente o mesmo: non vos sabedes divertir. Festas eran as súas: que se todos xuntos nos fiadeiros, que se había máis unión, que se había menos vicio, que se...
Que fan os rapaces de hoxe? Pois non o sei. O envoltorio será outro, pero o interior bastante parecido ao dos seus pais e mesmo ao dos seus avós. Namoraranse, meterán a zoca, terán momentos inesquecibles de camaradería e outros nos que un baleiro se lle instale no peito... alimentarán soños para logo ver como se esfarelan e, con sorte, se non se deixan derrotar, volverán a darlle proteínas e hidratos á esperanza. Deixouno escrito hai máis de cincocentos anos unha das mentes máis lúcidas que ten visto a humanidade: «Estamos feitos da mesma materia que os soños e a nosa breve vida pecha o seu círculo con outro soño» (A tempestade, Shakespeare). Na nenez e na mocidade soñamos futuros e, a miúdo, na vellez podemos caer na tentación de pasar os días soñando só pasados.
O señor L. segue coa súa ladaíña. Pon cara de que lle pesa o mundo e prepara máis diatribas.
-Estamos perdidos, a xente fai calquera cousa. Xa non se respecta nada. Aquí os criminais campan ás súas anchas.
Repite a crónica negra que le na prensa ou a que ve na televisión. Pero por desgraza, por moito que diga., hai trinta, cincuenta ou setenta anos as atrocidades eran as mesmas. Concretamente vai facer este mes de maio 65 anos da fundación de El Caso, un semanario mítico dentro do xénero de sucesos. Nos seus inicios, por orde gobernativa, os redactores só podían escribir dun crime por semana. A censura intentaba aplicar un dos principios máis básicos da comunicación política: «O que non se conta, non existe». Aínda así, se repasaramos exemplares vellos, atopariamos un espantoso universo de asasinos, pederastas, violadores... toda a maldade que por desgraza coexiste con nós dende tempo inmemorial.
O señor L., instalado na ilusión dun pasado idílico, volverá dicir que nada comparable coa actualidade.
-Hoxe a xente nova está tola; agora, que lles ensinan na escola?
É unha pena que non consulte as hemerotecas, é un bo xeito de ter outras perspectivas: «Aprovechando la ausencia de la Guardia Civil, se agredieron en la feria de Adina los mozos de las parroquias de Cerceda y Quejas, a tiros, pedradas y palos. Con este motivo hay más de un centenar de heridos que se curan en sus casas» (La Vanguardia, 12/08/1934). Seguro que coñeceu a moitos dos protagonistas.