O dúo brasileiro-estadounidense reinterpreta no Porto as cancións do xenio que internacionalizou a bossa nova e xa prepara disco
23 oct 2024 . Actualizado a las 05:00 h.
En decembro cúmprense trinta anos do pasamento de António Carlos (Tom) Jobim. O seu legado superouno, porque non deixa de renovarse. Cancións como a Garota de Ipanema ou Águas de março son á música o que os mitos á literatura. Estruturas, acordes, palabras que repite incluso quen non as coñece, que chegan a través de versións ou como a propia linguaxe inserida en infinitas pezas de distintos xéneros.
Un dos mellores coñecedores da súa música é o cantante e frautista Danilo Caymmi; tamén é, posibelmente, un dos seus mellores intérpretes e, de feito, tamén é resultado do instinto do propio Jobim. «Cando traballaba para el dentro da Banda Nova [a formación que o acompañou nos derradeiros dez anos da súa vida], eu acadei un coñecemento moi fondo do repertorio», explica Caymmi dende Curitiba, días antes do concerto que este mércores ofrecerá na Casa da Música do Porto, en homenaxe ao seu mentor.
«Para min foi moi gratificante que a el lle gustara tanto a miña interpretación da súa música. Daquela, eu cantaba sen técnica, pero a partir de aí comecei a estudar canto para entender o instrumento, a miña rexión axeitada. El dicíame: ‘Danilo, ti debes cantar, porque ti tes unha voz así coma abafada ao allo’; aínda hoxe non entendín que quería dicir, pero foi moi importante», lembra Caymmi entre risos. Tan importante que deixou o seu anterior instrumento, a frauta, e comezou unha das carreiras vogais máis exitosas da bossa nova. «Con el, descubrín a miña voz».
A voz é a chave
A voz, a voz, repite Danilo Caymmi, porque esa é a chave. Tanto que ao seu carón está unha das grandes voces do jazz contemporáneo, a vocalista estadounidense Stacey Kent —gañadora do BBC Jazz Awards e nomeada aos Grammy por Breakfast on the Morning Tram—, unha apaixonada por Jobim e cuxas interpretacións de Águas de março, Bonita e Imagina proban o seu talento. «Creo que se Tom estivese vivo, con certeza faría algún traballo con ela. A gravación de Águas de março é espectacular; extremadamente difícil, pero ela cántaa á perfección», di Caymmi.
Non é a primeira vez que actúan xuntos, nin a última: despois do Porto, voarán a Brasil para gravar un disco en homenaxe a Jobim, que non será un tributo clásico. Primeiro, porque o repertorio «non é o que estamos afeitos a escoitar. As cancións poden non encaixar nun criterio das máis populares, pero escollemos as que nos agradan e emocionan. Queremos que a xente coñeza a obra de Jobim», di Caymmi. Segundo, porque a posta en escena elimina unha das chaves de Jobim, o piano, e os cantores apenas estarán acompañados de saxo, violonchelo, guitarra e frautas. A chave é a interpretación, subliña. «Eu son máis intérprete do que cantor, e coido que iso se valora moito en Portugal por mor do fado. Para min, cantar é unha busca; cada vez que canto unha canción, é diferente porque muda a respiración, o palco, a xente. Por iso canto lendo a letra, de memoria sempre fas o mesmo, pero, cando les, mudas o sentido».
A colaboración entrambos vén de lonxe, cando o brasileiro convidou a Kent a participar no álbum Danilo Caymmi canta Tom Jobim, onde interpretan conxuntamente Estrada do Sol. «Foi estupendo. Ela era moi fan de Tom, gravou dende os EE.UU., e os produtores comezaron a falar e conseguimos organizar este traballo conxunto», explica o artista. Por iso, se cadra, máis do que unha homenaxe é unha extensión dese mestre que o alumno nunca esqueceu. «Tanto fóra como en Brasil, creo que Jobim non se coñece dabondo. A industria concéntrase en música simple, de consumo rápido, e preocúpame como a xuventude descoñece grandes compositores», di Caymmi, malia que tamén se amosa encantado co público luso: «Estou moi feliz pola enorme cantidade de portugueses que vén aos nosos concertos, que procuran unha boa música. Temos un público moi específico, de calidade, porque é música sofisticada e culta».
Despídese lembrando a súa época da Banda Nova: «A Jobim encantáballe ensaiar, dentro de cada ensaio había numerosos ensaios e, ás veces, invertiamos os nosos papeis. Para facer un só concerto, ensaiábamos rigorosamente durante 16 días. Era un grupo de enorme calidade musical. Jobim sempre facía todos os arranxos. Foi marabilloso».