«Analiza e imita», aconsellaba un tal Raymond Chandler. Quen escribe sempre está imitando. Quen conta unha historia sempre comete un roubo. Hai nesa copia implacable da tradición unha forma de gratitude, un reintegro dos favores recibidos. Estiven comendo con R., colega que traballa nas primeiras páxinas da súa futura novela. Reveloume o punto de partida, os ambientes, os conflitos dos personaxes. Pero esquecín preguntarlle polas súas fontes de imitación. Tamén confesarlle as miñas. Un xiro inesperado do diálogo quixo conducirnos por materiais máis ásperos: chegamos ao café maldicindo esta época histórica que ameaza con darlle o poder da Unión Europea a partidos que alentan políticas contra a inmigración ou negan os dereitos dos colectivos LGTBI. De volta na casa, concluín que esa nobre arte de imitar, razoable na literatura, resulta aínda máis conveniente se falamos dos argumentos da vida. Imitar a sabedoría de Rosario Castellanos cando nos advirte: «Nunca digas que es tuya la tiniebla, / no te bebas de un sorbo la alegría. / Mira a tu alrededor: hay otro, siempre hay otro». Ou imitar a estatura de Henry Fonda, un tipo que desenvolveu a súa conciencia antifascista tras asistir, sendo adolescente, ao linchamento dun traballador negro. Deixei de pensar nesas imitacións pendentes e vin Incidente en Ox-Bow, setenta e dous minutos antolóxicos de William A. Wellman. Alí estaba a dignidade do señor Fonda, con cara de circunstancias ante a barbarie. Cabalgando por un western amargo e terrible, atravesado polo contido dunha carta que o seu personaxe le na barra do saloon, cando os salvaxes do lugar son conscientes por primeira vez do seu fanatismo: «Un ser humano non pode tomar a xustiza pola man sen ferir gravemente a conciencia da humanidade. Porque daquela non infrinxe unha lei, senón todas as leis». Ao rematar o filme, mentres anotaba a frase para introducila nestas liñas, souben que Netanyahu cualificaba de «tráxico percance» o enésimo crime do seu exército: meniños asasinados nun campamento de desprazados en Rafah. E lembrei, en contraposición a tanta escuridade na alma, a observación de R. cando nos despedimos: «Hai unha luz inimitable estes días». Quixen analizala, a luz definitiva de maio, e saín a correr polos parques para descifrar as súas insinuacións. Non compareceu. Estaba secuestrada pola negrura desta época e o seu amplo catálogo de atrocidades.