José Antonio Seoane, doutor en Filosofía do Dereito e decano da facultade de Dereito da Universidade da Coruña, cre que sa disciplinas do coñecemento máis clásicas van rexurdir pola emerxencia dos problemas dixitais
10 nov 2019 . Actualizado a las 05:17 h.Hai entrevistas que non deberían rematar nunca. A conversa con José Antonio Seoane (Ferrol, 1967) flúe lixeira pese á densidade do asunto a tratar. Tecnoloxía e humanidades. Uns e ceros contra eles e uves, un conflito que non existe. Ou si. O decano de Dereito da UdC, unha autoridade en bioética médica, cre que esta debe ser unha viaxe compartida polos profesionais de todo tipo de coñecementos, pola sociedade en definitiva.
-¿Cál é a súa sensación? ¿Cre que nos detemos moito nas enxeñerías e pouco nas humanidades?
-Asistimos a un cambio vertixinoso, radical. O cambio tecnolóxico provoca que se poña moita atención na novidade en sí mesma e pouca no significado desa novidade. Un elemento diferenciador desta era é que cambian os suxeitos da relación. Ata agora as máquinas eran unha ferramenta, pero agora a máquina pode ser o teu interlocutor. Convértese no suxeito, de aí as discusións sobre si deben cotizar os robots. Pero sobre todo cambia a nosa forma de relacionarnos. As decisións humanas, a maior parte delas, son prudenciais, aproximativas. Ti non podes prever nunca o que vas facer, cal é a resposta correcta, pero estas novas tecnoloxías prometen sempre unha decisión correcta, que é a do algoritmo: eu vou determinar o que che vai pasar mañá.
-E esa é a gran dúbida que prantexan os algoritmos, non todo é predicible.
-Non hai previsión que esgote a realidade. O algoritmo é unha ferramenta de apoio moi útil, pero nunca pode substituír o modo de decisión dos seres humanos. Entre outras cousas, porque o algoritmo presume que a decisión correcta é a que é coherente con todo o que fixeches, pero nós temos a capacidade de cambiar todo o noso pasado. E a coherencia é precisamente desbotar todo o feito para cambiar de plans. Iso non o pode prever unha máquina.
-Falamos de libre albedrío.
-Así é. As humanidades teñen que defender este libre albedrío, o que che van a demostrar é que o propio do razoamento humano non é o demostrativo, non sempre é doado predicir.
-Parece claro xa que un dos seus traballos é poñer freo aos sesgos dos sistemas de IA.
-Os sesgos xa os temos cos seres humanos. O que ocorre é que o poder imperativo dun algoritmo é moito maior. Ante unha persoa podemos argumentar, ante unha base de datos ou un código binario non. E se leva 15.000 casos nunha dirección vaise enrocar, aínda que o caso 15.001 sexa distinto. O algoritmo é bo se é boa a súa programación, por iso temos que garantir que nesa programación haxa pluralidade.
-Deduzo que é optimista sobre o futuro destas disciplinas.
-As humanidades van renacer. Carreiras como Filosofía que estaban en decadencia van renacer. Non sei se a carreira en si ou o interese pola disciplina, porque son coñecementos insustituibles e acompañan á humanidade dende hai séculos.
-¿Non lle teme á convivencia de perfís dixitais e humanistas?
-Sen colaboración non vai ser posible resolver isto. Nin os filósofos sós, nin os técnicos sós. Sen esa conversa compartida non imos chegar a unha solución aos problemas deste tempo.
-Pero os donos deste tempo son os xigantes tecnolóxicos, ¿cre que están dispostos a ceder terreo? ¿Que lle van aportar as humanidades ao mundo dixital?
-O coñecemento e o poder sempre teñen unha relación tensa. A ética o que che di é que non sempre é correcto o fin que persegues, senón tamén como o consegues, o medio que usas. O caso é que a realidade nesta era deixa de ser puramente física, pero temos que facernos as mesmas preguntas de sempre: ¿Que tipo de sociedade queremos? ¿Prefiro unha sociedade na que prime a eficiencia ou a xustiza? ¿Unha na que haxa máis ou menos desigualdade? Para un filósofo son as mesmas preguntas de sempre; o que pasa é que os medios a analizar son moi distintos. Un filósofo sabe analizar os valores e os deberes, pero ten que coñecer os feitos aos que aplicar eses valores, e os feitos son novos, por iso necesito un técnico ao carón.
-A economía asociada á tecnoloxía está a concentrar a riqueza en moi poucas mans...
-É certo que o mundo que crean é deles; eles toman as decisións. Pero creo que hai motivos para evitalo. Non quero un mundo no que o diñeiro estea en mans duns poucos e nolo cedan. Non quero un mundo igual, ollo, senón un mundo que permita ter unha vida satisfactoria ao conxunto maioritario da sociedade. Unha sociedade marxinada é unha sociedade que te vai atacar... O problema agora é que nin sequera Europa é capaz de regular a estas corporacións transnacionais. O progreso ás veces é parar, avanzar sen rumbo non é necesariamente progreso. Por iso volvemos de novo á pregunta de antes: ¿Para que quero isto? Google, por exemplo, está a crear normas de facto, pero o peor é que non rinde contas. Esas cuestións son tecnicamente interesantes para nós, para os xuristas.
