Descoñezo a súa orixe, desde cando existen días dedicados á conmemoración dalgún tema de relevancia social. Supoño que virán dos dedicados aos santos e ás festividades que poboan o noso calendario. De certo, non hai nos 365 días do ano nin un só que non teña sobre as súas costas unha tarefa, un motivo engadido ao seu simple uso temporal. Normalmente son organismos internacionais os que determinan datas para lembrar e concienciar á cidadanía.
E, un ano máis, xurdindo no medio da friaxe dos primeiros días do calendario, xa desde o 2005 -cando a Asemblea Xeral de Nacións Unidas estableceu celebrar esta conmemoración os 27 de xaneiro (día no que as tropas soviéticas liberaron o campo de exterminio de Auschwitz)-, chéganos a xornada dedicada internacionalmente á memoria das vítimas do Holocausto. Febre xenocida que na barbarie infame que asolou Europa nos anos 30 e 40 do século pasado levou por diante seis millóns de xudeus culpables todos eles de seren... xudeus.
Fixar unha data ten unha formidable carga positiva de concienciación, pero tamén un importante risco: o de, por mor da ritualización, banalizar con superficialidade actos e actividades que perden así vigor social, á forza de transitalos sen poñer o necesario corazón no evento. O día do Holocausto ten unha carga emocional, social, ética, enorme. Porque é un día sementado coas almas de millóns de seres humanos asasinados na profundidade da nosa civilizada Europa, soterrados en anónimas foxas comúns ou nos cadaleitos de negro fume negro dos ceos travestidos en cemiterios.
Conmemorar este día é facerlle xustiza aos mortos e a nós mesmos. Porque nós non fomos responsables de semellante exercicio de bestialidade ao servizo do exterminio industrial, pero si seremos responsables se o feble facho da memoria se chega a extinguir. Porque os Balcáns, Ruanda, Darfur, o xenocidio do pobo rohingya, do pobo iézidi... Son as probas de que o virus do fanatismo criminal continua vivo no mundo e, xa que logo, lembrar, non esquecer o Holocausto de seis millóns de xudeus é unha vacina e un antídoto contra a resurrección dos fantasmas que, teimudos, néganse a desaparecer da historia.