É un dos momentos chave na historia de Galicia: rodeadas de toxos, fentos e eucaliptos, un grupo de mulleres empanoladas, moitas vellas, con xerseis e abrigos sobre o mandilón de traballo, galochas, paus e paraugas encáranse á Garda Civil. Son as mulleres das Encrobas, o val que foi convertido primeiro en mina de lignito e despois en lago. En 1977, aldeas como Gontón, A Quintán, Francelos, O Outeiral, A Lousa, Burís, A Rañoa, A Costiña ou O Barrosa, agora sumidas, comezaron a cuspir mulleres dispostas a loitar contra a expropiación asinada por Franco no pazo de Meirás, en agosto de 1974, e que ameazaba con quitarlles todo o seu para construír unha mina. «A terra é nosa, e non de Fenosa», gritaban axitando os paraugas no ar. Máis que enfadadas, estaban iradas. Porque cando a un labrego lle tiran a súa maneira de vivir, cando tentan entrar nunha leira e lle arrebatan a casa, o horto e a vaca, aí tócanlle a fibra e comeza a refrega. Cóntano moi ben as fotografías en branco e negro do momento de Xosé Castro para La Voz de Galicia e o documental Encrobas: a ceo aberto (2007), de Xosé Bocixa, así como o recente libro de Noemí Sabugal, Hijos del carbón (Alfaguara, 2020). É conmovedora a homenaxe que fai ao final do libro, en que dedica un capítulo enteiro a rescatar do esquecemento este fragmento da historia de Galicia. Como di a autora, ao final, o desaloxo do val non se poderá evitar, porén, as mulleres e a protesta dos veciños evitaron a compra da terra a prezo de saldo e conseguiron cousas importantes como que a igrexa e o cemiterio fosen trasladados, pedra a pedra, e reconstruídos na paraxe de Pontoxo.