O proxecto europeo Intherwaste (2016-2021), no que participaron as cidades de Córdoba, Ibiza, Cracovia, Porto e Tallín, buscou solucións aos desafíos da xestión do lixo nas cidades patrimonio, que reciben moitos turistas, teñen rúas estreitas e precisan conservar os seus centros históricos. No caso de Porto, entre as medidas adoptadas están a posta en marcha de cuartos do lixo e a recollida selectiva porta a porta para os residentes e contedores soterrados. Florencia dispón de contedores soterrados en áreas Unesco. En Santiago, a recollida do lixo na cidade histórica que se tenta impoñer vén determinada pola oferta que fixo Urbaser e que foi aceptada polo Concello de Santiago o pasado mes de febreiro.
A finais de maio, o día previo á sinatura do contrato con Urbaser, a concelleira responsable do servizo informounos de que se ían colocar dez illas móbiles en senllas prazas da cidade histórica e que os recorridos máximos serían de 200 metros. Igualmente engadiu que estaban abertos a cambiar a ubicación das illas. O éxito da recollida selectiva está directamente relacionado coa distancia aos puntos de depósito das fraccións do lixo, de xeito que se a distancia a recorrer é menor de 50 metros, o 64 % da poboación recicla sempre, se a distancia está entre 50 e 100 metros, esta porcentaxe descende ata o 51 %, e se a distancia é maior de 100 metros, a porcentaxe de poboación que recicla retrocede ata o 35 %.
Non parece que este modelo fose deseñado pensando nas persoas da cidade histórica de Santiago, cunha poboación envellecida e vivindo en casas sen ascensores; xa que se nos está a pedir que levemos dúas ou tres bolsas de lixo, e o paraugas, a máis de 100 metros da nosa vivenda. Este cambio de modelo de recollida do lixo, circunscrito a veciños, hoteis, residencias, oficinas e comercios é claramente discriminatorio fronte ao trato que se pretende dar a bares e restaurantes, e ao que acontece no resto da cidade. Ademais, carece de soporte legal que xustifique esta merma dos dereitos dos que aquí vivimos e traballamos.
Resulta difícil comprender que «por funcionalidade, estética e cumprimento da normativa a solución sexan estas illas». Onde quedan a estética e o cumprimento da normativa no caso da compactadora ilegal de Fonseca, situada a carón dun edificio BIC e cuxa retirada temos solicitado de xeito reiterado esta asociación e a Valedora do Pobo? Tampouco se lle dá solución á recollida do cartón, que non vai sufrir modificacións, polo que imos seguir tendo o espectáculo do cartón tirado na rúa como ata o de agora.
Os veciños da cidade histórica estamos convencidos de que hai solucións máis axeitadas que as que propuxo Urbaser, como son a implementada en Oviedo co reparto de cubos, ou seguindo o exemplo de cidades Patrimonio como Porto e Florencia, instalando contedores soterrados e cuartos do lixo; e mesmo un sistema mixto que integre illas móbiles con contedores soterrados e en superficie, e utilizando vehículos axeitados ás nosas rúas, de menos de 3.500 kg.