A celebración tiña lugar en varios concellos galegos ao comezo do século XX
14 dic 2024 . Actualizado a las 05:00 h.Ao comezo do século XX celebrábase en varios concellos galegos a festa da árbore. As autoridades (gobernador civil, alcaldes e concelleiros), para dar exemplo, estaban presentes mentres algúns obreiros municipais plantaban árbores. As árbores eran plantadas por parellas de mozos ou mozas.
A finais de novembro de 1941 entrou nas oficinas municipais de Porto do Son unha circular do gobernador civil coas instrucións pertinentes para a celebración da Festa da Árbore nos distintos concellos. Era un acto cívico cargado de simbolismo, unha xornada festiva, educadora e patriótica que pretendía inculcar na xuventude o amor e o respecto polas árbores. Os nenos e nenas das distintas escolas debían realizar previamente unha bandeiriña de España. Empregaban dúas tiras de papel vermello e unha de dobre ancho de cor amarela. Pegábanse empregando como colante unha pataca cocida, e ao antedito papel engadíaselle un anaco de cana.
Durante algúns días aprendían de memoria esta cantiga:
«Cantemos al árbol que voy a plantar, / si Dios lo proteje del hombre y del viento, / salud y riqueza dará, salud y riqueza dará. /
Uno para el otro los dos viviremos, / él se irá elevando y yo iré creciendo. / Y si triste y sólo llego yo a morir / dejaré en el mundo un árbol siquiera plantado por mi./
Para el aire puro campestres aromas,/para el caminante regaladas sombras./Templará los rayos de la luz del sol; /por entre sus ramas colgarán las aves/ sus nidos de amor./
Cantemos al árbol con voces de paz y de amor; / defiéndalo el hombre, protéjalo Dios. /
¡Protéjalo Dios!»
O día 23 de xaneiro foi o escollido para a festa. Plantábanse árbores no lugar seleccionado pola alcaldía. Pola tarde os escolares reuníanse nas súas escolas para ir camiñando ata o edificio do Concello —hoxe Centro de Interpretación do Castro de Baroña—. Alí agardábase a chegada das autoridades provinciais e locais. Logo, en ringleiras, acudíase ao cine Avenida onde as autoridades saudaban a rapazada antes de dar a palabra a don Federico García Expósito; mestre entregado en corpo e alma ao seu amor pola natureza e á docencia, polo que recibiu o pseudónimo de «amigo de los árboles». Foi presidente da Liga de Amigos de los Árboles e foi convidado varios anos polo concello de Porto do Son para encargarse de pronunciar unha charla na que lembraba os beneficios das árbores, a importancia das reforestacións dos montes e xardíns, ata aquela dedicados ao pastoreo e actividades de mera subsistencia coa finalidade de proporcionar riqueza nas distintas parroquias.
As persoas maiores aínda lembrarán como os mestres e mestras animaban a cativada para que, de vez en cando, interrompesen a súa intervención con aplausos. Despois continuaba a súa conferencia indicando que especies había que plantar e os coidados que precisaban.
Ao final do acto cantábase a canción a coro e os nenos e nenas recibían como merenda un bolo de pan e, xa nos anos sesenta, un paquetiño con galletas e unhas onzas de chocolate.
Don Federico García, mestre entregado ao seu amor pola natureza, en plena conferencia