Onde van aqueles tempos nos que á Costa da Morte chegaban catro coches -contados- con viaxeiros chegados incluso da propia provincia; facer turismo polo litoral noroeste era visto como algo místico, exótico. Armados cunha Kodak -unha Leica os máis avezados-, inmortalizaban cada paisaxe da costa, en branco e negro, en negativos ou diapositivas que mandaban revelar a laboratorios cataláns.
De catro en catro, chegaban no seu Seat 600 ou no Simca 1000 tras varias horas de épica ruta na que podían gozar da paisaxe a altas velocidades -60/70 quilómetros por hora-, e moitos deles levaban no maleteiro a tortilla e o café, xantando baixo uns carballos ou castiñeiros.
Nos tempos actuais do autorretrato instantáneo no móbil xa non son viaxeiros senón excursionistas, que pretenden devorar cen paisaxes no mesmo día, pero que saben apreciar a beleza igual que os seus pais ou avós. Chegan a centos e volven no mesmo día á casa, tras facer un vía crucis por tódolos fitos que lle indica o Trip Advisor ou o propio Google.
Pero teñen un problema que antes non existía: convivirán con centos de excursionistas, con centos de coches que dificilmente poderán esquivar, dificilmente poderán evitar saír nas fotos. Non gozan, realmente, da liberdade que dan as paisaxes non contaminadas pola máquina, non poden apreciar as belezas das vilas mariñeiras, porque á parte de atoparse con ducias de casas a ladrillo ou placas de formigón sen rematar, moreas de coches impídenlles a experiencia de pasear sen sortealos, mirando a cada rato de se afastar para darlle prioridade.
Aparcadoiros
Isto xa non sucede nos países de referencia: Francia ou Inglaterra prohiben chegar en automóbil ás iconas turísticas, creando aparcadoiros -de pago- un quilómetro antes, coa obriga -agradecida- de percorrer o itinerario a pé, algo que tamén agradecen os miles de peregrinos que veñen camiñando dende moi lonxe.